وزیر میراث فرهنگی: فله فروشی در صنایع دستی نداریم

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا علی اصغر مونسان در حاشیه  تجلیل از نفرات برتر مسابقه ملی طراحی و اجرای صنایع دستی با محوریت رشته های احیا شده و در حال فراموشی که در موزه ملی برگزار شد، گفت: تلاش های گسترده ای برای حمایت از صنایع دستی به خصوص صنایعی که منسوخ شده‌ انجام شد. در این راستا بخش تجاری سازی صنایع دستی توسعه داده شده و هم اکنون دیگر فروش فله فروشی وجود ندارد.

مونسان اضافه کرد: در سال‌های گذشته و پیش از شروع کرونا بسیاری از محصولات صنایع دستی از طریق گردشگران داخلی و خارجی به فروش می‌رفت، ولی در شرایط کنونی امکان فروش محصولات صنایع دستی در نمایشگاه وجود ندارد.

وزیر میراث فرهنگی گفت: برگزاری نخستین نمایشگاه ملی مجازی صنایع دستی از جمله اقدامات حمایتی برای فروش صنایع دستی بوده است . برای این نمایشگاه سامانه خوبی نیز طراحی و تدوین شد و هم اکنون بسیاری از هنرمندان این صنعت از تمام استانها اقدام به فروش محصولاتشان می کنند.

وی با اشاره به اینکه فروش صنایع دستی هیچ هزینه‌ای برای هنرمندان ندارد، گفت: سال های پیش برای برگزاری نمایشگاه صنایع دستی، فعالان مجبور به پرداخت هزینه‌هایی بودند، امیدواریم این سامانه بتواند بخشی از آسیب های به وجود آمده برای فعالان صنایع دستی را کاهش دهد.

وی خسارات ناشی از کرونا به صنعت گردشگری را ۱۴ هزار میلیارد تومان تا مهرماه سال جاری ارزیابی کرد و گفت: با وجودی که در بسته حمایتی که به فعالان صنعت گردشگری اختصاص یافت بسیاری از محدودیت‌ها برداشته شد اما همچنان این صنعت آسیب های زیادی دیده است و امیدواریم با تزریق واکسن سفر و گردشگری رونق دوباره بگیرد.

وی اضافه کرد تداوم شرایط کنونی سبب ورشکستگی قطعی و جدی صنعت گردشگری کشور می‌شود.

برترین صنایع دستی ایران در جهان

از نظر سازمان صنایع دستی، در ایران ۳۷۰ رشته صنایع دستی وجود دارد که در ۲۴ دسته قرار می‌گیرند. از جمله صنایع دستی برتر کشور که در سطح بین المللی مورد توجه قرار گرفته اند می توان به فرش‌های دستباف اشاره کرد که معرف بنیه فرهنگی و هنری ایران در جهان است. در حقیقت فرش دستباف و گلیم نمادی است که از دوران باستان تا به امروز نماد اقوام ایران و ایرانیان بوده است و این محبوبیت به صورت بین‌المللی با پذیرش فرش ایرانی به عنوان زیباترین و بالاترین کیفیت در این زمینه از صنایع دستی مورد پذیرش قرار گرفته است. فرش‌های دستباف ایرانی با طراحی منحصر بفرد و با تکیه بر سنت طرح‌های جلوه‌نگر و بعضا قومی و ملی در سده ۱۷ به اوج شکوفایی خود دست یافت و این امر تا به امروز فرش‌های دستباف ایرانی همچون گلیم، زیلو، قالی و قالیچه‌ها را در زمره یکی از محبوب‌ترین آثار صنایع دستی جهان قرار داده است. از دیگر آثار هنری ایرانیان ظروف مسی و شیشه ای است که ایرانیان از پیشروان این علم بودند و آثار ظروف شیشه در مقیاس جهانی نیز به نام ایرانیان ثبت شده است اما دوران اوج این صنعت در دوره سلجوقیان است در این دوره ایرانیان با ایجاد فناوری برای شکل‌دهی و ایجاد نقش‌های برجسته روی شیشه، این صنعت را تبدیل به یک فناوری با قابلیت بالا کردند. همچنین می‌توان نخستین فلزکاران و بالاخص مسگران را ایرانیان دانست. علاوه بر موارد بالا سفال و سرامیک جزو کهن‌ترین هنری‌های طراحی در ایران محسوب می‌شود و استفاده در آثار تاریخی و فرهنگی مختلف و همچنین نقش این صنعت در ساخت ابزار دکوری و کاربردی سبب محبوبیت این صنعت در سراسر جهان شده که ایران سهم قابل توجهی در این بازار را به خود اختصاص داده است. علم سفال و سفالگری با ساختن ظروف گلی بوجود آمده است که می‌توان در این میان پیاله‌ها و کوزه‌های سفالی را که از اعصار گذشته مورد استفاده بوده، نام برد. این علم با قدمتی ۱۰ هزار ساله یکی از صنایع پیشرفته بالقوه باستانی بوده و قدیمی‌ترین کارگاه‌های سفالگری جهان نیز در شوش قرار دارد. همچنین معرق‌کاری کاشی که با استفاده از سرامیک و کاشی‌ها صورت می‌گرفته و با طراحی و رنگ‌بندی بسیار دقیق بکار می‌رفته است از دیگر هنرهای دستی ایرانیان است. یکی دیگر از صنایع دستی ایران که به کشورهای دیگر صادر می شود، میناکاری و چوب‌های طراحی‌شده با طراحی معرق است.

قلاب‌دوزی از دیگر هنرهای دستی ایرانیان به شمار می رود. این هنر به ۵۵۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد و در تاریخ ایران با توجه به قدمت خود تبدیل به یکی از ارکان اصلی هنرهای دستی ایرانیان شده و جهانیان را با این هنر خود از طریق صادرات آشنا کرده و مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده است. این هنر با ابزاری بسیار ساده و با استفاده از نخ‌های ابریشمی و رنگ‌های متنوع روی پارچه‌ها خلق می‌شود که معمولاً این نوع پارچه‌ها در حالت کیفیت عالی خود از جنس ماهوت مورد استفاده قرار می‌گرفته و در انواع مختلف تزئینی مانند لباس، دامن، پرده و … کاربرد داشته است.

آبراهام پوپ، تاریخ‌نویس آمریکایی، درباره صنایع دستی ایران می‌گوید: صنایع دستی ایران، هنرمندانه خلق شده‌اند و هر یک از آن‌ها پیام‌آور عقیده‌ها، سلیقه‌ها، روش‌های زندگی و شخصیت نیاکان مردم این کشور است. صنایع دستی، زبان گویا و روشن تاریخ، تمدن، هویت و هنر ایرانی‌هاست. وقتی قرار است که درباره صنایع دستی ایران صحبت کنیم نمی‌دانیم به کدام‌یک از آن‌ها اشاره کنیم. به هر گوشه از ایران که نگاه کنیم مردمی‌ را می‌بینیم که مطابق با فرهنگ و تاریخشان از نسل‌های پیشین خود هنری را به ارث برده‌اند و هنوز ادامه‌دهنده این راه و صنعت‌اند و چرخه اقتصاد را می‌چرخانند.

ویژگی‌های صنایع دستی

هر اثر یا صنعتی را به راحتی نمی توان در زمره صنایع دستی قرار داد. برای آنکه محصولی را جزو صنایع دستی قلمداد کنیم، باید ویژگی هایی داشته باشد، از جمله این ویژگی های می توان به نقش فرهنگی و هویت بخشی به یک ملت (داشتن بار فرهنگی)، عدم نیاز به سرمایه ­گذاری کلان در مقایسه با دیگر رشته­ های صنعتی، قابلیت ایجاد و توسعه در مناطق مختلف (شهر، روستا و جوامع عشایری)، سهولت در ایجاد مراکز تولید، دارا بودن ارزش افزوده زیاد در مقایسه با صنایع دیگر، خودکفا و متکی به مواد اولیه داخلی، کمک به رشد و توسعه اقتصادی و داشتن زمینه­ های مناسب جهت صادرات اشاره کرد.