زنان به رشته‌های صنایع‌دستی مردانه نیز وارد شده‌اند

پویا محمودیان روز پنج شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به ترویج زیلوبافی در شهر میبد استان یزد، گفت: قبلاً در این منطقه، حتی یک زنِ بافنده زیلو وجود نداشت، چون زیلوبافی هنر مردانه است؛ اما پس از ثبت ملی و ثبت جهانی میبد، زنان وارد این حرفه شده‌اند. همچنین در روستای اشترمل در تویسرکان استان همدان، زنان به عنوان صنعتگر شاغل، به صنعت تولید مبلمان منبت -که شغلی کاملاً مردانه است- وارد شده‌اند.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان اینکه زنان به طور میانگین حدود ۷۵ درصد از جمعیت فعال صنایع‌دستی و هنرهای سنتی را تشکیل می‌دهند، اظهار داشت: در برخی از مناطق این آمار به ۹۰ درصد و در برخی مناطق کشور به ۶۰ درصد هم می‌رسد. البته در مناطق روستایی تعداد زنان فعال بیشتر است.

محمودیان با اشاره به اینکه در حال حاضر رشته صنایع‌دستی در ۳۰ دانشگاه کشور تدریس می‌شود، گفت: برخی به دلیل تحصیل در این رشته، هنرمند این حوزه و حتی شاغل می‌شوند، که جامعه هدف ما را تشکیل می‌دهند. اما برخی که بیشتر جوانان و زنان هستند، به دلیل اقامت در یک منطقه جغرافیایی که ثبت ملی و یا جهانی شده است و از آن مکان هویت می‌گیرند، به گرایش و یادگیری هنر بومی آن منطقه تشویق شده و روی می‌آورند.

ماموریت حوزه آموزش و ترویج صنایع‌دستی، زیرساختی و بسترسازی است

محمودیان بیان کرد: آموزش صحیح و هدفمند می‌تواند به تولیدات صنایع‌دستی مرغوب و آثار فاخر کمک کرده و جایگاه اصالت هنر ایرانی را در مجامع فرهنگی و بازارهای بین‌المللی ارتقا دهد.

معاون صنایع‌دستی کشور به شیوع کرونا در کشور اشاره کرد و اظهار داشت: علی‌رغم تمام مشکلاتی که برای تمامی کسب‌وکارها در جهان و همچنین حوزه آموزش صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به وجود آمده سعی کردیم از روش‌های مختلف برای آموزش به ویژه آموزش آنلاین و مجازی استفاده کنیم و همچنین تلاش کردیم با یاری گرفتن از صداوسیما برای جامعه هدف خود، پوشش آموزشی خوبی داشته باشیم.

وی تاکید کرد: در حوزه صنایع‌دستی همه باید دست‌به‌دست هم بدهیم تا هنرمندان این بخش بتوانند از وضعیت معیشتی بهتری برخوردار باشند، به ویژه در بخش آموزش تلاش می‌کنیم زیرساخت بهبود وضعیت، معیشت و زندگی هنرمندان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی فراهم شود و از طریق معرفی و ترویج صنایع دستی و هنرهای‌سنتی، مسیر برای هنرمندان هموار شود.

محمودیان گفت: همه حوزه‌های معاونت صنایع‌دستی وزارتخانه در یکدیگر تنیده هستند و وابستگی و یکپارچگی دارند و مانند یک سیستم با هم در ارتباط هستند، البته حوزه آموزش و ترویج از ماهیت زیرساختی و بسترسازی برخودردار است.

وی آسیب‌شناسی علل و عوامل منسوخ‌شدن برخی رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای‌سنتی را از رئوس برنامه‌های آموزش و ترویج صنایع‌دستی دانست و گفت: اگر ترویج صنایع‌دستی به خوبی برنامه‌ریزی و عملیاتی نشود، قطعاً بازرگانی صنایع‌دستی نمی‌تواند فروش خوبی داشته باشد.

با شناسایی و احیای مجدد برخی از رشته‌های فراموش شده و معرفی آنها، فرایند تولید و فروش انبوه محصولات را شکل می‌دهیم؛ البته این موضوع نیازمند تبلیغات هدفمند و اثربخش است تا صنایع دستی کشور بتواند علاوه بر جذب بازار داخلی، در بازارهای بین‌المللی و جهانی نیز قدرتمند حاضر شود. معاون صنایع‌دستی کشور افزود: تلاش می‌کنیم با شناسایی و احیای مجدد برخی از رشته‌های فراموش شده و معرفی آنها، پیوستن به فرایند تولید و فروش انبوه محصولات شکل بگیرد؛ البته این موضوع نیازمند تبلیغات هدفمند و اثربخش است تا صنایع دستی کشور بتواند علاوه بر جذب بازار داخلی، در بازارهای بین‌المللی و جهانی نیز قدرتمند حاضر شود.

کرونا آموزش حضوری را محدود کرده است

محمودیان گفت: باید آموزش صنایع‌دستی و هنرهای سنتی را در چند بخش در نظر بگیریم؛ یک بخش آن استاد- شاگردی است که هم اکنون هم وجود دارد و در برخی از رشته‌ها هم به شکل سنتی انجام می‌شود، البته با توجه به شیوع کرونا محدود و متوقف شده است.

وی تصریح کرد: مجموعه‌ای از آموزش‌های کوتاه‌مدت هم برنامه‌ریزی شده است که در مرحلۀ اول آشناسازی و فرهنگ‌سازی است و در مرحله دوم آموزش‌های پیشرفته که تکمیل‌کننده مرحل اول است. بخش عمده آموزش در این حوزه باید حضوری و رو در رو باشد، به همین دلیل این بخش در دوران کرونا محدود شده است.

تولید محتوای آموزش آنلاین برای صنایع‌دستی و هنرهای سنتی

محمودیان درباره اقدامات انجام شده در بخش آموزش صنایع‌دستی در دوران کرونا گفت: بلافاصله دستورالعمل‌های مرتبط برای آموزش‌های آنلاین و شبکه‌ای را تدوین و به استان‌ها ابلاغ کردیم تا رشته‌هایی از صنایع‌دستی که شاخص‌های لازم را برای آموزش‌های آنلاین و مجازی دارند به این روش کار خود را ادامه دهند.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی کشور گفت: با همکاری صداوسیما فیلم‌های آموزشیِ مورد نظر آماده و در دوران کرونا در شبکه‌های ملی و استانی پخش شد. در شبکه‌های استانی تمرکز بر روی رشته‌های شاخص همان منطقه بود و از مراکز استان خواسته شد ویدئوهای آموزشی تولید کنند تا در دسترس مردم و علاقه‌مندان قرار گیرد.

آموزش آنلاین فرایند ارزیابی و ثبت مهر اصالت

محمودیان خاطرنشان کرد: برای مهر اصالت ملی و بین‌المللی صنایع‌دستی هنوز در خیلی از استان‌ها ابهاماتی در میان کارشناسان و حتی داوران وجود دارد، لذا فیلم‌های آموزشی در این زمینه نیز تولید شده است. با پیگیری‌های اداره کل آموزش و ترویج صنایع دستی، دستورالعمل بهره‌برداری از نشان‌های جغرافیایی تدوین و در مهرماه سال ۹۹ توسط بخش حقوقی ارزیابی و تأیید شد.

معاون صنایع‌دستی کشور افزود: با برگزاری جلسه آنلاین به منظور اعطای گواهینامه نشانه جغرافیایی و ابلاغ دستورالعمل بهره‌برداری از آن‌ها کوشش شد زیرساخت و بستر لازم جهت کمک به تشکل‌ها در زمینه حفظ حقوق معنوی و فکری فعالان در مناطق جغرافیایی ثبت شده با حمایت و نظارت ادارات کل استانی فراهم شود.

وی گفت: همان‌طور که اعلام شد ششمین دوره داوری مهر ملی اصالت که رویدادی دو سالانه است سال ۱۴۰۰ برگزار می‌شود؛ با همکارانم در معاونت صنایع‌دستی در جلسات متعدد برنامه‌ریزی کردیم که با هر گونه شرایط که در سال آینده وجود داشته باشد حتی با فرض تداوم بیماری کرونا، این برنامه مانند ادوار گذشته در مهرماه برگزار شود.

بیماری کرونا نه فقط آموزش را بلکه همه ابعاد اقتصادی و اجتماعی و هنری در دنیا را تحت تأثیر قرار داده است. اگر چه در این حوزه بسیاری از رشته‌ها نیازمند دوره‌های حضوری هستند؛ اما برای رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی که شرایط آموزش آنلاین دارند، محتوای آموزشی لازم را تولید کرده‌ایم. کاهش دوره‌های آموزش عمومی و حضوی در دوران کرونا

محمودیان با بیان اینکه آموزش‌های عمومی حضوری به دلیل کرونا کاهش یافته است، گفت: فیلم‌های آموزشی برای ثبت نشان‌های جغرافیایی تدوین شده که برای کارشناسان استان‌ها ارسال می‌شود تا از این فیلم‌ها برای آموزش آنلاین استفاده شود؛ البته سرفصل‌ها بازبینی و به مرور دقیق‌تر می‌شود و آزمون‌های مرتبط هم برگزار و گواهی‌نامه برای افراد صادر می‌شود.

وی تصریح کرد: بیماری کرونا نه فقط آموزش را بلکه همه ابعاد اقتصادی و اجتماعی و هنری در دنیا را تحت تأثیر قرار داده است. آموزش در بخش صنایع‌دستی و هنرهای سنتی از بهره‌مندی شیوه‌های آنلاین و مجازی مستنثی نشده، اما در این حوزه بسیاری از رشته‌ها نیازمند دوره‌های حضوری است؛ با این حال ما برای رشته‌هایی که شرایط آموزش آنلاین دارند، محتوای آموزشی لازم را تولید کرده‌ایم.

آموزش نحوه حضور و بازاریابی در نمایشگاه‌ها را به هنرمندان

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی درباره برنامه‌ها و اقدامات انجام شده برای هنرمندان و صنعتگران شاغل، گفت: برای این گروه برنامه آموزش طراحی محصول و دسته‌بندی محصولات جدید، طراحی سایت و یا نحوه حضور هنرمند در نمایشگاه ملی و بین‌المللی و شیوه‌های بازاریابی و فروش آثار را در دوره‌های متنوع برنامه‌ریزی کردیم.