تبدیل مرنجاب کاشان به قطب کویرنوردی کشور نیازمند توجه ویژه

به گزارش ایرنا، اصفهان با وسعت بیش از ۱۰۷ هزار کیلومترمربع ظرفیت‌های گردشگری و طبیعی قابل توجهی (از ورزنه تا نطنز، اردستان و سیازگه) دارد که از شمال تا جنوب این استان گسترده شده است.

منطقه نمونه گردشگری مرنجاب در شمال شهرستان آران و بیدگل هم یکی از بکرترین و زیباترین کویرهای کشور است که از شمال به دریاچه نمک، از غرب به کویر مسیله، دریاچه حوض سلطان و حوض مره و از شرق به پارک ملی کویر منتهی می‌شود.

این منطقه با برخورداری از ظرفیت فعالیت‌هایی مانند کویرنوردی، آفرود، موتورسواری، سافاری، شترسواری، اسکی روی شن و ماسه تا پیش از شیوع ویروس کرونا سالانه میزبان ده‌ها هزار نفر گردشگر داخلی و خارجی بود.

تغییرهای ناشی از میزان و شدت استفاده از محیط کویر، آسیب به گونه‌های گیاهی و جانوری و در نهایت تخریب سیمای کنونی مرنجاب در این میان از جمله مسائل مهمی به شمار می‌رود که عده‌ای از دوست‌داران محیط زیست منطقه و استان را نگران کرده است.

از سوی دیگر برخی بر این باور هستند که مسیر دسترسی مرنجاب به دلیل تلفات و خسارت‌های زیاد به ویژه برای افراد ناآشنا به منطقه باید در گام نخست ساماندهی شود و دست‌کم قرار گرفتن آن در حوزه راه‌های روستایی برای دریافت ردیف بودجه اختصاصی را ضروری می‌دانند.

مرنجاب و محدودیت‌های گردشگری

مدیر تورهای داخلی یک آژانس مسافرتی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: کویر مرنجاب ظرفیت‌های قابل‌توجهی در حوزه گردشگری دارد و همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است.

ساسان عبداللهی افزود: مرنجاب دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی است که به دلیل نزدیکی به تهران با استقبال زیادی روبه‌رو می‌شد و تورهای این کویر در گذشته همواره در صدر فهرست تورهای داخلی آژانس‌های مسافرتی پایتخت قرار داشت.

وی گفت: محدودیت‌های ایجاد شده در چند سال گذشته برای تورهای اتوبوسی مرنجاب در شهرهای اطراف این کویر موجب دلسردی متولیان آژانس‌های مسافرتی و در نهایت حذف تور کویر مرنجاب از فهرست تورهای داخلی آژانس‌ها شد.

مدیر تورهای داخلی یک آژانس مسافرتی تصریح کرد: حذف تورهای اتوبوسی آژانس‌های مسافرتی هم موجب تغییر سبک تورهای ورودی به کویر مرنجاب شد؛ به طوری که تورهای آف‌رود رونق گرفت و به راحتی محدودیت‌ها را دور زدند، در حالی که نیازی به دریافت مجوز نبود.

وی اضافه کرد: تبدیل تورهای مجوزدار اتوبوسی به تورهای آفرود معضل‌های زیادی به همراه داشت که یکی از آخرین موارد آن ماجرای تعقیب و گریز کل وحشی در مرنجاب بود و اینکه مسوولان برگزاری این تورها هم به هیچ نهادی پاسخگو نیستند.

الزام مدیریت ورود بی‌ضابطه به مرنجاب

مدیر کاروان‌سرای مرنجاب به خبرنگار ایرنا گفت: کویر هم مانند همه مکان‌های گردشگری در کشور ظرفیتی از لحاظ تعداد گردشگران ورودی به آن دارد که باید مورد توجه نهادهای مربوطه قرار بگیرد.

سعید حیدریان افزود: ورود و خروج بی‌ضابطه و بدون حساب و کتاب گردشگران به منطقه مرنجاب معضل‌ها و مشکل‌های زیادی از گذشته تا کنون به همراه داشته است که رفع آنها به برنامه‌ریزی و ظرفیت‌سنجی در منطقه نیاز دارد.

وی ادامه داد: راه‌اندازی سایتی که ظرفیت‌های ورود گردشگران را هر هفته اعلام کند تا گردشگران با برنامه‌ریزی و نام‌نویسی وارد کویر شوند از ضرورت‌های کنونی به شمار می‌رود که مورد غفلت قرار گرفته است.

حیدریان اضافه کرد: اعلام ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها به کویر مرنجاب یکباره، بدون برنامه‌ریزی و زمان‌بندی می‌تواند ضربه به پیکره گردشگری کویری وارد کند که تا سالیان سال هم ادامه داشته باشد.

مانور رسانه‌ای، ضربه‌ای به پیکر کویرنوردی

یکی از سرمایه‌گذاران هم تصریح کرد: اعلام ممنوعیت و محدودیت ورود به منطقه مرنجاب و مانور گسترده رسانه‌ای نه تنها ضربه جبران‌ناپذیری به پیکره گردشگری در شهرستان آران و بیدگل می‌زند، بلکه موجب ضربه اقتصادی شدید به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی این شهرستان نیز می‌شود.

وی که تمایلی به درج نامش در این گزارش نداشت، افزود: اعلام ممنوعیت و به دنبال آن مانور رسانه‌ای مبنی بر ممنوع شدن ورود گردشگران در این شرایط اقتصادی، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را ناامید می‌کند و تعطیلی اماکن گردشگری در منطقه را به همراه خواهد داشت.

این سرمایه‌گذار بخش خصوصی گفت: اعلام ‌ممنوعیت‌ها به اقامتگاه‌ها و مجموعه‌های گردشگری شهرستان آران و بیدگل ضربه می‌زند، در حالی که گردشگران از ده‌ها راه فرعی دیگر به منطقه مرنجاب سفر می‌کنند.

وی تصریح کرد: اعلام تعطیلی و ممنوعیت‌ها موجب ایجاد ذهنیت منفی بین گردشگران می شود و تا سال‌ها هم اثر منفی خود را برجا می‌گذارد.

این سرمایه‌گذار تاکید کرد: کنار گود نشستن و تنها انتقاد کردن از ورود گردشگران دردی را دوا نمی‌کند و باید منتقدان راهکار عملی ارایه بدهند.

ضرورت تغییر سبک گردشگری در مرنجاب

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آران و بیدگل در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: تغییر در سبک گردشگری کویر مرنجاب در شرایط کنونی ضروری است و با توسعه انواع گردشگری میسر می‌شود.

سیدحسین چاکری افزود: با توجه به ظرفیت‌های کویر مرنجاب، توسعه گردشگری تخصصی از جمله نجوم، گردشگری با علایق ویژه و گردشگری سلامت می‌تواند تغییر در سبک گردشگری و به دنبال آن توسعه منطقه را به همراه داشته باشد.

وی از مهمترین مشکلات کنونی کویر مرنجاب را تعیین تکلیف مسیر دسترسی آن به عنوان جاده گردشگری و تصویب در هیات وزیران برشمرد و گفت: ساماندهی جاده می‌تواند موجب ورود سرمایه‌گذاران بیشتر و به دنبال آن رونق بیش از پیش گردشگری شود.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آران و بیدگل اضافه کرد: استفاده کاربردی از دریاچه نمک در حاشیه کویر مرنجاب در راستای توسعه گردشگری به ویژه گردشگری سلامت باید در دستور کار قرار گیرد که هماهنگی بین بخشی را می‌طلبد.

وی ادامه داد: طرح ساماندهی در راستای توسعه گردشگری مرنجاب با مدیریت شهرداری آران و بیدگل آغاز شد که در مرحله نخست، اقدام‌هایی از جمله پاک‌سازی و زیباسازی ورودی، تعبیه سطل‌های زباله، تهیه بسته‌های فرهنگی برای ارایه به گردشگران، آب‌پاشی مسیر به منظور جلوگیری از ایجاد گرد و غبار، نصب بنرها و تابلوهای هشداری و معرفی منطقه انجام شد.

چاکری با اشاره به شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های بخش گردشگری در کشور، بیان کرد: در این راستا و برای حفظ سلامت گردشگران تب‌سنجی، توزیع ماسک و دستکش در ورودیه مسیر کویر مرنجاب انجام می‌شود.

وی تصریح کرد: تذکرهای لازم به گردشگران در ورودی مرنجاب برای احترام به فرهنگ ایرانی- اسلامی، محیط زیست و منابع طبیعی هم داده می‌شود تا شاهد اتفاق‌های ناگواری در منطقه نباشیم.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آران و بیدگل با اشاره به انتشار تصاویری از تلف شدن یک راس کل وحشی، تاکید کرد: گردشگرانی که به محیط زیست و منابع طبیعی منطقه آسیب برسانند، با هماهنگی نهادهای مربوطه شناسایی و برای اعمال قانون به دستگاه قضایی معرفی می‌شوند؛ چنان که در مورد اخیر هم به همین گونه برخورد شد.

وی گفت: بیشتر گردشگران منطقه چارچوب‌ها و ضوابط قانونی و عرفی را رعایت می‌کنند اما در این میان عده‌ای انگشت‌شمار حاشیه‌هایی را به وجود می‌آورند که با حضور گشت‌های انتظامی، منابع طبیعی و محیط زیست امید می‌رود دیگر شاهد موارد این چنینی که موجب جریحه‌دار شدن افکار عمومی می‌شود، نباشیم.

لزوم تقویت اکو توریسم

دبیر کارگروه ویژه مرنجاب در این زمینه به ایرنا گفت: یکی از نکات مهم در سفر به مناطق طبیعی، انتخاب سبک گردشگری مناسب است و در نقاطی مانند کویر مرنجاب نیازمند ترویج اکوتوریسم (بوم گردشگری یا طبیعت‌گردی) هستیم.

امیر سحابی افزود: برای سفر مسوولانه به مناطق طبیعی هم مدیریت مقصد گردشگری و هم آموزش شهروندی می تواند کمک کند که چگونه رفتاری را شاهد باشیم.

وی تصریح کرد: این آموزش‌های دوطرفه کمک می‌کند تا انگیزه و هدف برای سفر مشخص شود.

دبیر کارگروه ویژه مرنجاب بیان کرد: سفر برای آموزش و یادگیری، لذت بردن از طبیعت و شکل‌های طبیعی زمین و جانداران و یا لذت‌های زودگذری است که در نهایت باید بدون آسیب به منظر یا محل زیستگاه صورت گیرد.

احترام به محیط زیست، پیوست مفقود گردشگری

رییس اداره حفاظت محیط زیست آران و بیدگل نیز در گفت و گو با ایرنا تشریح کرد: مهمترین ضرورت در توسعه گردشگری در حاشیه کویرها و پناهگاه‌های حیات وحش، ترویج درست فرهنگ زیست محیطی است که تا به این مهم نرسیم، همین مشکلات زیست محیطی باقی خواهد ماند.

سیدعباس نگهبان افزود: در صورتی که ارزش حیات وحش برای ما ثابت نشود، راحت‌تر از آن که فکر کنیم نسل یک گونه در مناطق گردشگری حذف خواهد شد.

وی ادامه داد: یکی از معضل‌های مهمی که اداره حفاظت محیط زیست در منطقه کویری مرنجاب با آن دسته و پنجه نرم می‌کند، تعداد زیاد راه‌های دسترسی به منطقه است؛ وقتی نیرو و تجهیزات اداره را با تعداد و تجهیزات متخلفان بومی و غیربومی یا حتی گردشگری غیرهمسو با محیط زیست مقایسه کنیم، کمبودها را بهتر می‌توان درک کرد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست آران و بیدگل تصریح کرد: نکته دیگری که به نظر می‌رسد باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد، استفاده از تجربه شکارچیان باسابقه در زمینه شناسایی جزییات منطقه هست که اگر این امر صورت نگیرد و یک ارتباط و تبادل نظری صورت نگیرد، خیلی از موقعیت‌ها را از دست خواهیم داد و شاهد تعدد تخلفات از جانب شاگردان آنها در این زمینه خواهیم بود.

تشکیل کارگروه ساماندهی مرنجاب

مدیر ناحیه یک شهرداری آران و بیدگل از تشکیل کارگروه تخصصی ساماندهی منطقه گردشگری کویر مرنجاب خبر داد و یادآور شد: تشکیل کارگروه خواسته فعالان گردشگری و فرهنگی شهرستان بود که این مهم با واگذاری مدیریت منطقه به شهرداری به ثمر نشست.

حمزه صالحی افزود: مجموعه ناحیه یک شهرداری آران و بیدگل از همه توان و ظرفیت خود برای ساماندهی منطقه مرنجاب استفاده خواهد کرد که در این راستا مرحله نخست طرح ساماندهی این ‌منطقه نمونه گردشگری انجام شد. 

وی ادامه داد: منطقه مرنجاب در بین گردشگران شهرت یافته و شایسته است که امکانات و زیرساخت‌های آن پاسخگوی ورود گردشگران داخلی و خارجی باشد.

این مسوول هدف از تشکیل کارگروه تخصصی ساماندهی منطقه گردشگری کویر مرنجاب را بررسی چالش‌ها، مشکلات و ارایه راهکارهای برون‌رفت منطقه مرنجاب از وضعیت کنونی برشمرد تا این منطقه در حد بین‌المللی به جایگاه ویژه خود برسد.

صالحی اضافه کرد: پاک‌سازی و زیباسازی ورودی، تعبیه سطل‌های زباله، تهیه بسته‌های فرهنگی برای ارایه به گردشگران، آب‌پاشی مسیر به منظور جلوگیری از ایجاد گرد و غبار، نصب بنر و تابلوهای معرفی منطقه مرنجاب و ساماندهی جاده انجام شده است.

شهرستان آران و بیدگل با جمعیت افزون بر ۱۰۳ هزار نفر در فاصله نزدیک به ۲۱۵ کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد.