تازه های واکسن کرونا در جهان

به گزارش روز جمعه پایگاه اینترنتی یورپین ساینتیست، سازندگان این واکسن روز ۲۳ نوامبر (سوم آذر) گزارش دادند که بر اساس تجزیه و تحلیل های اولیه داده های مرحله سوم آزمایش این واکسن با دو دوز، کاندیدای واکسن آنها به طور متوسط ۷۰ درصد در پیشگیری از ابتلا به کرونا موثر است.

این تجزیه و تحلیل بر اساس ۱۳۱ مورد کووید-۱۹ در میان بیش از ۱۱ هزار شرکت کننده آزمایش در انگلیس و برزیل تا چهارم نوامبر (۱۴ آبان) است.

با این وجود، مساله ای که محققان را متحیر می سازد این است که ایمن سازی این واکسن در شرکت کنندگان آزمایش که دوز اول کمتری دریافت کرده بودند، بیشتر بود.

در این آزمایش یک گروه از شرکت کنندگان دو دوز یکسان از این واکسن آزمایشی کووید-۱۹ را با فاصله یک ماه دریافت کردند اما گروه دیگر بار اول، فقط نیمی از یک دوز را دریافت کردند و یک ماه بعد، دوز کامل را گرفتند. نکته عجیب این است که به نظر می رسد نیم دوز موثرتر است؛ به طوری که در ۶۲ درصدی که دوز کامل این واکسن را دریافت کرده بودند، به طور کلی ۷۰ درصد ایمنی حاصل شد اما این رقم برای افرادی که نیم دوز این واکسن را گرفته بودند، ۹۰ درصد بود.

برخی محققان تصور می کنند که این تفاوت در ایمنی واکسن می تواند تصادفی باشد.

«سارا گیلبرت»، متخصص واکسیناسیون در دانشگاه آکسفورد می گوید: احتمال دیگر این است که دوز کامل ممکن است پاسخ ایمنی را کم رنگ کند، در حالی که دوز کمتر، سیستم ایمنی بدن را به گونه ای تحریک می کند که عفونت طبیعی را بهتر تقلید کند.

«منه پانگالوس‌» معاون اجرایی تحقیقات دارویی شرکت داروسازی آسترازنکا در یک جلسه مطبوعاتی اعلام کرد که این شرکت از تنظیم کنندگان می خواهد تا این آزمایش را اصلاح کنند تا رژیم دوز موثرتری را شامل شود.

البته این شرکت داروسازی انتقاداتی را نیز دریافت کرده است زیرا در گزارش های اولیه ذکر نشده بود که چرا برخی از افراد شرکت کننده در این مطالعه در دوز اول، واکسن کمتری دریافت کرده اند.

دانشگاه آکسفورد روز چهارشنبه ۲۵ نوامبر ( ۵ آذر) در بیانیه ای اذعان کرد که یک خطای تولید باعث شده است که در مراحل بعدی آزمایشات بالینی این واکسن، به جای یک دوز کامل، نصف یک دوز مصرف شود.

در این بیانیه آمده است که روش های اندازه گیری غلظت اکنون تثبت شده اند و می توانیم اطمینان حاصل کنیم که اکنون مقدار همه واکسن ها برابر هستند.

با این حال، بعید است که آکسفورد برای زیرمجموعه نسبتاً کمی از افراد یعنی ۲ هزار و ۳۰۰ نفری که نیم دوز واکسن دریافت کرده اند، تأییدیه استفاده اضطراری دریافت کند.

هیچ شرکت کننده ای بر اثر دریافت این واکسن در بیمارستان بستری یا دچار عفونت شدید کووید-۱۹ نشد اما تفاوت در میزان ابتلا به عفونت میان افرادی که دارونما و واکسن آکسفورد دریافت کرده بودند، نشان می دهد که  این واکسن همچنین ممکن است از انتقال عفونت جلوگیری کند.

واکسن کرونای آکسفورد چگونه با واکسن شرکت های مُدرنا و فایزر مقایسه می شود؟

واکسن آکسفورد از یک «آدنو ویروس» جدا شده از مدفوع شامپانزه ها ساخته شده است که زمانی که به بدن تزریق می شود به سلول های انسانی دستور می دهد پروتئین «اسپایک»  SARS-CoV-۲ را تولید کنند که سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و ممکن است به ایجاد یک محافظت طولانی مدت در برابر این ویروس منجر شود.

بنابراین این واکسن از این مزیت برخوردار است که در دمای یخچال پایدار می ماند، در حالی که واکسن های مبتنی بر mRNA شرکت های مُدرنا و فایزر باید در دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد نگهداری شوند که چالش های لجستیکی آشکاری را به همراه دارند.

همچنین واکسن آکسفورد با سرعت بیشتری می تواند در دسترس قرار گیرد.

این شرکت اعلام می کند که ۲۰۰ میلیون دوز از این واکسن را تا پایان سال ۲۰۲۰ عرضه می کند و با افزایش تولید، ماهیانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون دوز از این واکسن را تولید خواهد کرد.

با این حال کارشناسان به دلیل محدود بودن داده های دانشگاه آکسفورد، در انجام مقایسه های مستقیم احتیاط به خرج می دهند.

«دانیل آلتمان» ایمونولوژیست در کالج امپریال لندن به خبرنگار مجله نیچر گفت: ما با خطر عجله در مقایسه سیب و پرتقال مواجه هستیم. هنوز مسیر بسیار طولانی برای گزارش و انتشار کامل این داده ها در پیش داریم.

به گزارش ایرنا، شرکت مُدرنا هفته گذشته اعلام کرد کارآیی واکسن تولید شده توسط متخصصان این شرکت در فاز سوم آزمایشات بالینی، نزدیک به ۹۵ درصد بوده است.

شرکت‌های فایزر و استرازنکا نیز اعلام کردند واکسن‌های آن‌ها در مقابله با کووید ۱۹ کارآیی بسیار بالایی دارند.

شرکت فایزر روز جمعه گذشته از سازمان غذا و داروی آمریکا درخواست کرد واکسن تولید شده توسط این شرکت را برای استفاده اضطراری تایید کند و انتظار می‌رود مدرنا نیز در هفته آینده درخواست مشابهی را به سازمان غذا و دارو ارائه کند.

در هر حال تمام این شرکت‌ها پس از دریافت تاییدیه باید با چالش‌های موجود در زمینه حمل و توزیع واکسن در سراسر جهان مواجه شوند.

با وجود این که مقامات آمریکایی اعلام کردند قرار است تا پایان سال جاری میلادی چندین میلیون واحد از واکسن کووید ۱۹ را تامین کنند، انتظار می‌رود توزیع وسیع واکسن تا ابتدای بهار سال آینده به طول انجامد.

پیشگامان تولید واکسن کووید۱۹ تاکنون عملکردی بسیار بهتر از آنچه تصور می‌شد، داشته‌اند.

هفته گذشته، دو شرکت فایزر و بایون‌تک میزان کارآیی واکسن مشترک خود را ۹۵ درصد اعلام کردند.

شرکت مدرنا نیز اعلام کرد واکسنی با کارآیی ۹۴.۵ درصد تولید کرده است. این میزان برای واکسن اسپوتنیک که در روسیه تولید شده، بیش از ۹۰ درصد اعلام شده است.

شرکت «سینوفارم»، یکی بزرگترین شرکت‌های داروسازی چین نیز اعلام کرده است که به دنبال اخذ مجوزهای قانونی از مقامات دولتی این کشور برای عرضه واکسن کووید۱۹ ساخت این شرکت به بازار است.

یونیسف روز دوشنبه هفته گذشته اعلام کرد؛ به محض اینکه واکسن جدید کووید در دسترس قرار گیرد، این سازمان با همکاری بیش از ۳۵۰ شرکت و سازمان مختلف فعال در حوزه حمل و نقل هوایی، زمینی، کشتیرانی و ارایه کنندگان خدمات بسته بندی و لجستیک در سراسر جهان، عملیات توزیع واکسن در بیش از ۹۲ کشور را هدایت خواهد کرد.

قرار است در طول هفته جاری، یونیسف به بررسی ظرفیت‌های موجود و شناسایی نقاط قوت و ضعف سیستم حمل و نقل بین‌المللی و همچنین نیازمندی‌های آن در آینده نزدیک، بپردازد.

یونیسف عملیات تامین واکسن از تولیدکنندگانی که باکوواکس (COVAX)  قرارداد دارند و توزیع آن در بیش از ۹۲ کشور فقیر یا دارای درآمد متوسط برعهده گرفته است.

کوواکس (COVAX) یا تسهیلات دسترسی جهانی به واکسن (Vaccine Global Access Facility) ابتکاری برای سرعت بخشیدن به توسعه، تولید و دسترسی عادلانه کشورهای جهان به واکسن از طریق تسهیل مراحل آزمایش، درمان و تولید واکسن کووید ۱۹ است.

امیدواری‌های فراوانی وجود دارد که استفاده از واکسن بیماری کرونا تا پایان سال میلادی جاری آغاز شود. به همین منظور سازمان جهانی بهداشت برنامه‌ریزی کرده است تا با راه اندازی و تشویق پروژه کوواکس تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی ۲ میلیارد دوز واکسن کرونا را در کشورهای عضو که بیشتر آن‌ها از کشورهای درحال توسعه و فقیر هستند، توزیع کند.

بیش از ۱۸۰ کشور به «کوواکس» یا برنامه جهانی تامین واکسن کووید ۱۹ برای همه کشورها پیوسته اند تا از طریق یک ساختار جمعی و مشترک با آپارتاید و احتکار واکسن از سوی برخی کشورها مقابله کنند.

کوواکس برنامه‌ای با مدیریت مشترک گروه واکسن GAVI، سازمان جهانی بهداشت و ائتلاف ابتکارات آمادگی برای همه‌گیری (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) است که هدف خود را جلوگیری از احتکار واکسن احتمالی کووید ۱۹ از سوی دولت‌ها عنوان می‌کند تا استفاده از آن برای افراد هدف در همه کشورها به صورت عادلانه صورت گیرد.

به عبارت دیگر سازمان جهانی بهداشت تلاش دارد تا اولویت عرضه واکسیناسیون در همه کشورها برای افراد خاص و هدف در دستور کار قرار گیرد؛ نه اینکه همه افراد در یک کشور خاص از واکسن بهره‌مند شوند و در دیگر کشورها واکسن در دسترسی نباشد.