ایران از نظر توان تحقیقاتی در منطقه در سطح بالایی است

مصطفی قانعی رییس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا روز پنج‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا، در مورد فعالیت های تحقیقاتی انجام شده در کشور از زمان شروع همه‌گیری کرونا و توان تحقیقاتی کشور برای مقابله با این ویروس توضیح داد: به محض اینکه شیوع بیماری کرونا در کشور اعلام شد، ورود اعضای هیات علمی در قالب مراکز تحقیقاتی یا فردی به حوزه کرونا آغاز شد. البته همه محققان از آنجایی که در این زمینه احساس مسوولیت می کردند، تلاش کردند به نوعی وارد این عرصه شوند.

قانعی بیان کرد: تفاوت ایران با سایر کشورها در بحث تحقیق در زمینه کرونا این بود که در کشورهای پیشرفته و صاحب ثروت، کمپانی ها وارد عمل شدند و این کمپانی ها داروهایی را ارایه کرده و هزینه تحقیقات در این زمینه را تقبل می کردند. در ایران اما کمپانی بزرگی که اعتبار تحقیقاتی آورده و کار در این زمینه را شروع کرده باشد، نداشتیم. 

رییس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا اظهار داشت: همین احساس مسوولیت و فعالیت های قابل ستایش در حوزه صنعت، زیست فناوری و بهداشت مواردی است که در کشور منجر به تولید محصول شده است. این امر موجب شد که فناوری تولید ماسک، فناوری تولید ونتیلاتور، فناوری تولید کیت های تشخیصی به سرعت پیش برود.

قانعی ادامه داد: با شیوع و همه گیری ویروس کرونا در دنیا، تحقیقات بالینی نیز در زمینه کرونا سرعت گرفت و این امر تنها مخصوص کشور ما نبود و در دنیا هم تحقیقات به سرعت پیش می رفت و تحقیقات بالینی به همکاران ما در شناخت بهتر بیماری کمک می کرد.

قانعی درخصوص توان علمی و تحقیقاتی کشور در خصوص کرونا یادآور شد: توان و قابلیت کشور با داشتن ۱۸ هزار هیات علمی که در حوزه پزشکی و چندین هزار متخصص در حوزه زیست فناوری بیش از این بود؛ آنچه که باعث شد نتوانیم همه این توان را به میدان بیاوریم، محدودیت های مالی است.

وی با اشاره به اینکه کشور ما کشوری نیست که تازه به پتانسیل تحقیقاتی رسیده باشد، گفت: در بحث کرونا نیز کشور در حد توان و مقدوراتی که داشت، ورود کرد و شاید به هر حال بحث هایی باشد که انتظار بیش از این بود و این امر درست است. انتظار بیش از این بود که محققان وارد شوند، اما حمایت های جدی تری هم باید به این حوزه سوق پیدا می کرد تا منجر به این شود که ما پاسخ عملی به درخواست های هیات های علمی که وارد این عرصه شدند، بدهیم.

قانعی درخصوص تولید مقاله در حوزه سلامت کشور نیز توضیح داد: هر مقاله ای منجر به تولید محصول نمی شود، ما در حوزه سلامت بحث هایی در زمینه بالینی و بحث هایی در زمینه فناوری داریم. اینکه عده ای روی موضوعاتی کار کنند مانند اینکه به محض ابتلا به کرونا بویایی افراد از بین می رود یا اینکه فلان دارویی که تجویزشده برای این بیماری چقدر جواب داده است؛ این تحقیقات از جنس تحقیقاتی نیست که منجر به محصول شود.

وی گفت: ولی همین که با انجام تحقیقات بالینی مشخص شود که مثلا فلان دارو تاثیری ندارد و به این ترتیب مقدار هزینه برای بهبود این بیماری کاهش یابد، بسیار اثرگذرا است. بنابراین همه تحقیقات از جنس تولید محصول نیستند؛ بعضی از آنها راه را روشن و بعضی دیگر بی اثر بودن دارو را اعلام می کنند.

قانعی تاکید کرد: ما در طب بالینی نیازمند به تحقیقات اینچنینی هستیم که بدانیم چه ترکیبی، با چه درمانی و با چه اثربخشی نیاز است. اینگونه تحقیقات کار گروه‌های بالینی است که خروجی آن مقالات قابل استنادی است که می‌توان استفاده از آن را به مرحله بالین رساند.

وی یادآور شد: حتی در ابلاغ جدیدی که وزیر بهداشت اعلام کردند، آمده که این امر در جایگاه خود ارزش دارد و کسی منکر ارزش مقاله نمی تواند باشد؛ چرا که یک اثر علمی است اما اینکه مقاله به چه دردی می خورد و اینکه مقالاتی که اثربخشی روش های مختلف را روشن می کنند، این ها به هر حال سهم و جایگاه خود را دارند.

به گزارش ایرنا، چندی پیش، دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا از ثبت واکسن های ایرانی کرونا در سازمان جهانی بهداشت خبر داد و گفت: ایران و مصر ۲ مدعی اصلی ساخت واکسن کرونا در منطقه بوده و در حال فعالیت برای تولید آن هستند.

به گفته قانعی چند نوع واکسن کرونا در ایران در حال ساخت است که برخی از آنها مرحله حیوانی خود را با موفقیت پشت سر گذاشتند و برخی های دیگر در حال اتمام این مرحله هستند و آنچه که مسلم است ما تا پایان سال جاری فاز یک انسانی یک یا دو واکسن را آغاز می کنیم.

وی می افزاید: محققان ایرانی به دانش فنی واکسن کرونا که به چند روش در دنیا مطرح است، دست پیدا کرده اند و با تمام توان در تلاش برای دستیابی به آن هستند. به احتمال زیاد واکسن ایرانی تا اوایل تابستان سال ۱۴۰۰ به بازار عرضه می شود و در دسترس مردم قرار می گیرد.