سامانه تشخیص از راه دور آلاینده‌های نفتی در ایران تولید شد

نشت نفت و فرآورده های آن آلودگی فراوانی به دنبال دارد و به علت مایع بودن، به راحتی در آب و در خشکی منتشر می شود و صدمات زیادی را به محیط زیست وارد می سازد، آلودگی های نفتی تنها به کشتی ها مربوط نمی شود، هرچند این آلودگی به نوبه خود از عمده ترین دلایل آلودگی آب‌ها به شمار می رود.

بهره برداری از منابع زیر زمینی نظیر معادن و میدان های نفتی دقت و مهارت فوق العاده ای می خواهد. چنانچه این بهره برداری ها بدون برنامه و نظارت و حضور کارشناسان باشد، صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست وارد می کند.

طبق تحقیقات آکادمی علوم آمریکا ، مشخص شد که سالانه بطور متوسط سه میلیون و ۱۰۰ هزار تن نفت وارد آب های جهان می شود؛ که نیمی از آن ناشی از لوله های انتقال نفت است.

دریاهای جهان متاسفانه در دهه های اخیر به عنوان مدفن آلاینده ها، مخصوصا آلاینده های نفتی از سوی انسان استفاده می شود.

حدود ۶۰ درصد ذخایر نفتی دنیا در خلیج فارس و به همین نسبت صادرات نفت از این خلیج استراتژیک صورت می‌پذیرد و همچنین حدود ۹۰ درصد صادرات نفت و فرآورده های نفتی توسط نفتکش های دنیا از منطقه تنگه هرمز کشور ما انجام می شود  براساس آمار سازمان بنادر و دریانوردی سالانه ۴۰ هزار شناور از این تنگه عبور می کنند.

در کنار آلودگی های نفتی ناشی از حدود ۷۰ سکوی فعال نفتی در خلیج فارس، عمده آلودگی های دریایی در این منطقه را تردد نفتکش ها از تنگه هرمز، آب توازن کشتی هایی که هنوز از سازمان جهانی دریانوردی مجوز نگرفته اند و تخلیه آب موتورخانه ها و قاچاق سوخت اشاره کرد.

آب توازن، آب شیرین یا شوری است که در کشتی ها برای حفظ ثبات کشتی و قابلیت مانور آن در طول سفر ذخیره می شود آب توازن معمولا در بندرها بارگیری یا تخلیه می شود موجودات زنده آب های ساحلی یا رسوبات  به درون تانکها وارد می شوند و هنگام تخلیه آب توازن به عنوان گونه های غریبه یا  Bioinvader  وارد محیط جدید شده و منجر به صدمات اقتصادی و اکولوژیکی می شوند. سازمان بین المللی دریانوری توصیه می کند که کشتی ها پیش از ورود به آبهای ساحلی یا تنگه ها و کانال ها اقدام به تخلیه و آبگیری مجدد در دریاها و اقیانوس های آزاد کنند.

فاضلاب شهری ، پساب صنایع بزرگ که در مجاورت دریا قرار دارند و پساب های سکوهای نفتی و پساب پالایشگاه هاست که با توجه به رعایت استانداردهای اعلام شده باز هم این اتفاق می افتد که می توان این اتفاقات را با مدیریت و امکانات به روز بررسی و رفع و رجوع کرد.

آذر دخت مظاهری مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان محصول فناورانه ای را تولید و عرضه کرده است که می تواند این مشکل را تا حد زیادی حل کند ، وی  در گفت وگو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا درباره  این محصول فناورانه گفت: سامانه تشخیص آلاینده های نفتی به روش لیداری (از راه دور) با فاصله ۱۰ متر ازسطح دریا  یا ۱۰ متر از سطح آب رودخانه قرار می گیرد و نشت آلاینده های نفتی را در همان ابتدای نشت، به صورت اخطار اعلام و یا  سیستم مورد نظر را برای جلوگیری از ادامه آلودگی نفتی از کار می اندازد.

وی بیان کرد: این سامانه به طورخاص در پایانه های نفتی که نفت را تخلیه و یا بار کشتی می کنند و امکان  نشت نفت به سطح آب هست، کاربرد دارد.

مظاهری با اشاره به اینکه ما هرساله غرامت زیادی بخاطر نشت نفت به سطح آب می دهیم ادامه داد: این سیستم برای تشخیص آلاینده های نفتی آب رودخانه هایی که وارد حوضچه های تصفیه می شوند نیز کاربرد دارد، کمترین آلودگی نفتی باعث می شود که آب بوی و طعم بدی به خود گیرد و مدت ها باقی بماند.

وی ادامه داد: همچنین این سیستم تشخیص برای پالایشگاه ها وکارخانجات پتروشیمی که امکان دارد در پساب های آنها آلاینده های نفتی باشد قابل استفاده است.

این فعال دانش یادآور شد:  اگر درپساب‌ها فضولات انسانی باشد توسط میکرو ارگانیسم ها حل می شود واز بین می رود اما آلاینده های نفتی به سادگی از بین نمی رود و بر روی تجهیزات می ماند و برای مدت ها اثرات خود را بر آنها می گذارد.

مظاهری گفت: این سیستم یک عملکرد خوبی که دارد در همان ابتدا از ورود آلودگی جلوگیری می کند، با توجه به مشکلاتی که همیشه در زمینه پساب ها وجوددارد این دستگاه، سیستم به عبارتی سیستم کنترل کیفیت آب از راه دور است می تواند بر روی پهپاد یا هواپیمای بدون سرنشین نیز سوار شود و نقشه آلودگی را تهیه کند، اما هدف ما از طراحی این سیستم بیشتر پیشگیری است، یعنی برای ما مهم است هم آلودگی ایجاد نشود و هم ضرر اقتصادی در فعالیت خود نداشته باشد.

وی اظهارداشت: این سیستم بدون تماس طراحی شده است و دریافت خدمات تعمیرات ونگهداری آن به واسطه همین امر خیلی کم است،حتی اگرهم تعمیرات بخواهد چون از پایه توسط دانش خودمان طراحی و تولید شده و مهندسی معکوس نبوده است، از صفر تا صد این دستگاه را می توانیم پشتیبانی کنیم.

وی در خصوص استفاده از این محصول تولیدی افزود: سیستم تشخیص آلاینده های نفتی به روش لیداری (از راه دور) در پتروشیمی نکا در شمال کشور مورد استفاده قرار گرفته و توانسته  تایید شرکت نفت را بگیرد ولی از آنجایی که فعالیت در حوزه نفت استانداردهای سختگیرانه ای دارد، در حال تهیه استاندارد اروپا هستیم تا براساس آن این سیستم تولید و در مناطق نفتی مورد استفاده قرار گیرد.