کووید ۱۹ و تاثیر قابل ملاحظه آن بر درآمد سالمندان

یکم اکتبر (دهم مهرماه) به منظور توسعه جامعه‌ای مناسب برای تمام سنین و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از افزایش سن، روز جهانی سالمندان نامگذاری شده است. روز جهانی سالمند فرصتی برای برجسته‌کردن سهمی است که افراد سالمند در تمام ابعاد اجتماع دارند. این رویداد برای اولین بار در ۱۴ دسامبر سال ۱۹۹۰ میلادی در مجمع عمومی سازمان ملل بر اساس قطعنامه ۴۵/۱۰۶ نامگذاری شد.  
سال ۲۰۲۰ میلادی با سی‌امین سالگرد روز جهانی سالمند و هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس سازمان ملل متحد همزمان شده است. همچنین در این سال بیماری کووید ۱۹ شیوع جهانی یافت و موجب آشفتگی وسیعی در جوامع بشری شد.
در این سال همزمان با رخداد روز جهانی سالمند، «دهه پیری سالم» (۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میلادی) نیز آغاز می‌شود تا کمکی برای گردهم‌آیی متخصصان سازمان ملل متحد، دولت‌ها و متخصصان سلامت و بحث و تبادل نظر درباره پنج هدف اصلی برنامه استراتژی و اقدام جهانی درباره پیری و سلامت باشد.

اهداف اصلی روز جهانی سالمند در سال ۲۰۲۰ میلادی عبارتند از:
۱- اطلاع‌رسانی درباره اهداف استراتژیک دهه پیری سالم
۲- افزایش آگاهی درباره نیازهای خاص افراد سالمند، مشارکت این افراد در حفظ سلامت  خود و همچنین عملکرد جوامعی که سالمندان در آن زندگی می‌کنند
۳- افزایش آگاهی و توجه به نقش فعالان حوزه سلامت در حفظ و بهبود وضعیت سلامت سالمندان، با توجه ویژه به حرفه پرستاری
۴- ارائه پیشنهادات برای کاهش اختلافات موجود بین وضعیت سلامت سالمندان در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به گونه‌ای که «هیچ کس جانماند»
۵- افزایش درک اثرات کووید ۱۹ بر سالمندان و اثر آن بر سیاست‌های سلامتی، برنامه‌ریزی‌ها و نگرش‌های جوامع
در این رخداد افراد مختلفی از اعضای سازمان‌های غیردولتی و دانشگاهی گرفته تا مسئولین کشورها و اعضای جوامع مختلف شرکت می‌کنند.

آخرین آمار منتظر شده از سازمان جهانی بهداشت و سازمان ملل متحد در روز جهانی سالمند ۲۰۲۰:
۱- دهه ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میلادی با عنوان دهه پیری سالم نام‌گذاری شده است.
۲- در سال ۲۰۱۹ میلادی جمعیت افراد ۶۵ سال و بالاتر در سراسر جهان به ۷۰۳ میلیون نفر رسیده است.
۳- تا سال ۲۰۵۰ میلادی یک از هر شش نفر در سراسر جهان بالای ۶۵ سال سن خواهد داشت (۱۶ درصد) در حالی که در سال ۲۰۱۹ این آمار یکی از هر ۱۱ نفر (۹ درصد) بوده است.
۴- انتظار می‌رود در طول ۳۰ سال آینده، جمعیت سالمندان سراسر جهان  به دو برابر افزایش یافته و به بیش از ۱.۵ میلیارد نفر برسد.
۵- حدود ۸۰ درصد از این جمعیت ساکن کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط خواهند بود.
۶- انتظار می‌رود جمعیت بالای ۶۰ سال هندوستان تا سال ۲۰۲۱ به ۱۴۳ میلیون و در سال ۲۰۲۶ به ۱۷۳ میلیون نفر افزایش یابد.
۷- در سال گذشته از هر ۶ نفر سالمند بالاتر از ۶۰ سال، یک نفر قربانی سوء‌استفاده شده است.
۹- در مجموع ۱۵.۷ درصد از افراد ۶۰ سال به بالا قربانی سوء‌استفاده شده‌اند.
۱۰- پاندمی کووید ۱۹ می‌تواند موجب کاهش درآمد قابل توجه سالمندان شود.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت جمعیت سالمند جهان تا سال ۲۰۳۰ میلادی به ۱.۴ میلیارد نفر می‌رسد؛ سلامت روحی و جسمی این افراد تاثیر غیر قابل انکاری بر تمام جنبه‌های زندگی خانواده و اجتماع دارد.  

افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ تولد و به تبع آن افزایش جمعیت سالمند،‌ بخشی از دلایلی هستند که توجه به سلامت روحی و جسمی، بهداشت، تامین مالی و ارتقای زندگی شهری مطابق با نیاز سالمندان را آشکار می‌کند. بر اساس آمار سازمان ملل و سازمان جهانی بهداشت، ‌برآورد می‌شود که افراد بالای ۶۰ سال که تعدادشان در سال ۲۰۱۷ میلادی حدود ۹۶۲ میلیون نفر بود، تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۴۶ درصد افزایش یابند و به ۱.۴ میلیارد نفر برسد. محققان رشد جمعیت سالمند را یکی از مهمتری تحولات اجتماعی قرن بیست و یک می‌دانند.
سالمندان همواره به عنوان متولیان سنت و رهبران در فرهنگ‌های مختلف شناخته می‌شوند و به همین دلیل نقش مهم و تاثیرگذاری بر جامعه دارند. معلولیت، بیماری، مشکلات اقتصادی و تبعیض و انزوا نه تنها خانواده این افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ بلکه جامعه نیز بی نصیب نمی‌ماند.
هر سال متناسب با این روز شعاری در نظر گرفته می شود، شعار امسال، ” آیا بیماری همه‌گیر نحوه رسیدگی به سالمند را تغییر می‌دهد؟” درنظر گرفته شده است
سالمندان نقش مهمی را از طریق فعالیت‌های داوطلبانه، انتقال تجربه و دانش به نسل‌های بعدی، کمک به اعضای خانواده با قبول مسئولیت‌های مراقبتی و افزایش فعالیت‌هایی که عواید مالی دارد، ایفا می‌کنند.
در اکثر جوامع، افراد سالمند مشارکت قابل توجهی در جامعه دارند. به عنوان مثال، در آفریقا و کشورهای دیگر، میلیون‌ها جوان مبتلا به ویروس HIV، توسط والدین خود در منزل نگهداری می‌شوند؛ یا در اسپانیا، رسم بر این است که بیماران یا کودکان یتیم، توسط افراد سالمندان، به ویژه زنان نگهداری و حمایت می‌شوند.
کیفیت زندگی سالمندان در گرو میزان سلامت جسم و روح آنان است و این موضوع نیز نیازمند برنامه ریزی دقیق و افزایش سطح آگاهی و دانش افراد جامعه است. سلامت جسمی و روانی سالمندان، نتیجه یک الگوی صحیح در تمام دوران زندگی است و باید برنامه ریزی دقیقی در این زمینه اتخاذ شود.
بیماری‌هایی مانند آلزایمر و زوال عقل، پوکی استخوان، کاهش نابینایی وابسته به سن، دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی، آرتریت، تصلب شرایین و فشار خون بالا، از مهمترین عوارض افزایش سن محسوب می‌شود؛ البته این بدان معنا نیست که حتما افراد سالمند باید به این بیماری‌ها مبتلا شوند؛ بلکه با اتخاذ شیوه صحیح زندگی، فعالیت منظم فیزیکی، کاهش وزن و ورزش می‌توان از بسیاری از این بیماری‌ها اجتناب کرد.
چندی پیش مطالعه‌ای در موسسه بین المللی تحلیل سیستم‌های کاربردی در لوکزامبورگ صورت گرفت که نشان می‌دهد سالمندان نسبت به نسل قبل باهوش‌تر شده‌اند؛ ولی نسبت به اجداد خود سلامتی ضعیف‌تری دارند. محققان بر این باورند که دلیل باهوش‌شدن سالمندان نسبت به گذشته، دو عامل افزایش سطح تحصیلات آکادمیک و استفاده از فناوری است.
تولید تجهیزات هوشمند از قبیل واکر، جلیقه و کفش هوشمند برای جلوگیری از زمین خوردن سالمندان، استفاده از انواع پروتزهای زیستی برای جایگزینی با اندام فرسوده و تولید قاشق مخصوص سالمندان مبتلا به پارکینسون، از مهمترین فناوری‌هایی هستند که گروه هدف آن سالمندان است.
شناخت نیازهای سالمندان، مشارکت آنان به عنوان یک فرد فعال در اجتماع، بالابردن سطح آگاهی افراد جامعه نسبت به این منابع ارزشمند، ارایه خدماتی مانند پزشک خانواده و وسایل رفاهی رایگان، مهمترین راهکارهای آسایش افراد سالخورده است.