حرکت روبه جلوی ایران در شاخص جهانی نوآوری

به گزارش روز شنبه ایرنا از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، تازه‌ترین گزارش شاخص‌ جهانی نوآوری نمایانگر حرکت رو به‌ جلوی ایران در مسیر تولید علم است، در گزارش سال ۲۰۲۰ شاخص جهانی نوآوری که توسط سازمان بین‌المللی مالکیت فکری منتشر شد، آمارهای تازه‌ای از جایگاه ایران را در میان تولیدکنندگان علم جهان به نمایش گذاشت،

گزارش یاد شده با چارچوبی متوازن به ارزیابی ۱۳۱ کشور می‌پردازد. ایران در بین ۱۰ کشور منطقه آسیای میانه و جنوبی رتبه دوم را کسب کرده است. در این منطقه، هند (رتبه ۴۸)، ایران (رتبه ۶۷) و قزاقستان (رتبه ۷۷) به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را کسب کرده‌اند، ایران همچنین در میان ۳۷ کشور با درآمد متوسط به بالا در رده ۱۹ قرار دارد،  نکته قابل توجه در این گزارش در خصوص ایران، استمرار کشور در مسیر تولید علم است. واقعیتی که نشان می‌دهد وضعیت کشور در شاخص‌های مرتبط با منتشرات علمی، آموزش عالی، ثبت مالکیت فکری و تولید صنعتی در سطح بین‌المللی بهبود یافته است.

فهرست این شاخص‌ها و رتبه ایران در آن‌ها در جدول زیر ارائه شده است:

عملکرد قابل توجه ثبت مالکیت فکری ایران در جهان

شاخص‌های مالکیت فکری از مهم‌ترین نقاط قوت ایران محسوب می شود و کشور از این لحاظ در تراز جهانی قرار دارد. ایران در تمام شاخص‌های مالکیت فکری گزارش شاخص‌ جهانی نوآوری فاصله معناداری با کشورهای منطقه دارد. برای نمونه ایران در شاخص «تعداد درخواست‌های ثبت علائم تجاری» رتبه یکم جهان و کشورهای ترکیه، رژیم صهیونیستی، عربستان و قطر به ترتیب رتبه های ۱۷، ۱۰۵، ۱۱۱ و ۱۲۵ را کسب کرده‌اند.

جایگاه عالی ایران در تولید علم

برخورداری ایران از جمعیت جوان، دارای انگیزه و تحصیل کرده در سطح آموزش عالی، موجب خلق وضعیت بسیار مناسبی برای کشور در شاخص‌های سرمایه انسانی از جمله «سهم فارغ التحصیلان علوم پایه و مهندسی از کل فارغ التحصیلان آموزش عالی» با رتبه ۳ و «نرخ ثبت نام آموزش عالی» با رتبه ۳۱ شده است. این شاخص‌ها آمادگی کشور برای توسعه فناوری و نوآوری و در یک کلام جهش تولید را بدون هیچ‌گونه محدودیت منعکس می‌کند.

برای نمونه در شاخص ثبت نام در آموزش عالی کشورهای منطقه نظیر عربستان، رژیم صهیونیستی و کویت به ترتیب رتبه‌های ۳۲، ۴۲ و ۵۴ را کسب کرده اند که فاصله زیادی با ایران ندارند.

تولید با فناوری پیشرفته

جنبه دیگری که عملکرد مناسب ایران در سطح بین‌المللی شاخص است، «سهم تولیدات با فناوری متوسط و پیشرفته از کل تولید ملی» با رتبه  ۲۶ است که در مقایسه با اکثر کشورهای منطقه مانند عربستان (رتبه ۳۳)، قطر (رتبه ۳۶) و ترکیه (رتبه ۴۲) وضعیت بهتری دارد.

در دسترس بودن سرمایه و به صورت دقیق‌تر سرمایه‌گذاری صورت گرفته در کشور در بخش‌های مولد اقتصادی یک ضرورت برای تولید و جهش آن است. در شاخص «نرخ تشکیل سرمایه» که سهم سرمایه‌گذاری جدید در کشور از تولید ناخالص داخلی را نشان می‌دهد، ایران در جایگاه ۱۰ جهان قرار دارد که در مقایسه با کشورهای منطقه نیز وضعیت مطلوبی است.

بازار مناسب داخلی برای فناوری و نوآوری

در شاخص “اندازه بازار داخلی” که همان سرانه تولید ناخالص داخلی است، ایران با رتبه ۱۸ در جایگاه مناسبی قرار دارد. قرار گرفتن در بین اقتصادهای با درآمد متوسط به بالا، مزیت بازار بزرگ داخلی برای فناوری و نوآوری را نشان‌ می‌دهد. این واقعیت نشان دهنده ظرفیت بالقوه بسیار بالای تقاضای داخلی کشور برای تولید صنعتی و نوآورانه است؛ ظرفیتی که زمینه را برای جهش تولید و تحقق اقتصاد مقاومتی مهیا می‌کند.