کاوش‌های جدید آبراه‌ها برای شناخت دوره‌های پیش از هخامنشی

علی اسدی عصر چهارشنبه با تشریح جزئیات این طرح، گفت: کاوش فصل چهارم با هدف ادامه فعالیت در آبراه خاوری دروازه ناتمام در حال انجام است.
او با بیان اینکه بخشی از این آبراه در فصل سوم کاوش، همزمان با مشاهده تجمعی از اسکلت های انسانی در محل مذکور شناسایی شده بود تصریح کرد : ادامه کاوش آبراهه خاوری دروازه ناتمام شرایط جدیدی از اسکلت های انسانی را آشکار ساخته و احتمال می‌رود تا پایان فصل کاوش با نمونه های بیشتری نیز برخورد شود.
این باستان شناس گفت: ویژگی معماری آبراه دروازه خاوری نیز در شناخت بیشتر ساخت و سازهای تختگاه تخت جمشید دارای اهمیت فراوانی است؛ به نظر می رسد این آبراه زمانی ساخته شده که بناهای محدوده شمال خاوری تختگاه تخت جمشید ساخته شده یا در حال ساخت بوده اند زیرا مسیر آبراه مذکور به گونه‌ای معنادار از فضای بین ساختمان ها عبور کرده است.
بر اساس اعلام پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اسدی ویژگی دیگر این آبراه را عدم تعبیه دریچه های ورودی آب به آن دانست و خاطرنشان ساخت : به عبارتی دیگر این آبراه، برای جذب آب های سطحی تختگاه ساخته شده و مشخص نیست که انتهای شمالی این آبراه به کجا ختم شود.

سرپرست هیئت باستان شناسی افزود: تاکنون کاوش از سمت شمال به محدوده‌ای که انواع باروی تخت جمشید از آن یافت شده، نزدیک شده با این حال مشخص نیست که امتداد شمالی آبراه به کجا ختم خواهد شد.
به گفته اسدی، این احتمال وجود دارد که با انتقال آن به دیواره شمالی تختگاه، کاربری یک آبراه ورودی از محدود شمالی تختگاه تخت جمشید را داشته باشد.
وی با بیان اینکه به طور کلی نتایج کاوش چند فصل اخیر در آبراهه ها، سه مرحله ساخت را برای آن ها پیش روی ما قرار می‌دهد گفت:  مرحله نخست،  ساخت و سازهای زمان داریوش بزرگ که آبراهه های محدوده کاخ آپادانا، تچر، خزانه و شبکه خروجی آبراهه ها را شامل می شود و مرحله دوم، آبراهه های دوره خشایارشا که محدوده کاخ صد ستون و دروازه ملل را در بر می‌گیرد.
او افزود:  مرحله سوم که آبراه در حال کاوش بخش خاوری دروازه ناتمام را شامل می شود احتمالاً مربوط به اواخر دوره هخامنشی است.
سرپرست هیئت باستان شناسی در پایان با بیان اینکه  فصل چهارم کاوش آبراهه های تخت جمشید  با مجوز پژوهشگاه میراث و گردشگری به شماره ۹۹۱۰۹۵۰ صورت می گیرد  تصریح کرد : انجام فصل های آتی کاوش و همچنین آنالیز داده های استخوانی و دیگر یافته ها، شناخت ما را از معماری شبکه آبراهه ها و تغییر و تحولات آن ها در دوره‌های پس از هخامنشی افزایش خواهد داد.

۱۳ اسکلت از آبراهه‌های تخت‌جمشید کشف شد

حمید فدایی  در این باره با اشاره به کشف اسکلت در حین مرمت و احیای آبراهه‌های تخت جمشید اظهار داشت: این کشفیات در قالب برنامه کاوش و احیای آبراهه‌ها بوده است، مجاری این آبراهه‌ها گسترده و از لحاظ حجاری و مهندسی یک شگفتی محسوب می‌شود.

او با بیان اینکه آبراهه‌ها در تخت جمشید برای هدایت آب‌های سطحی بوده است، گفت: این آبراهه‌ها در دوره‌های تاریخی پر شده بود و از زمانی که موسسه شرق‌شناسی کاوش را آغاز کرد بخش‌هایی از آن پاکسازی شد، اما پس از آن تا دهه ۸۰ به فراموشی سپرده شد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با بیان اینکه این پایگاه پاکسازی آبراهه‌ها را در چند فصل تعریف و در دستور کار قرار داد، افزود: علت اصلی برای مرمت و احیای آبراهه‌ها این بود که کاخ‌ها آبگیر بودند و ممکن بود که به کاخ‌ها آسیب وارد شود به همین دلیل برای حفظ کاخ‌ها احیای کانال آبراهه‌ها مجدد در دستور کار قرار گرفت.

فدایی با تشریح جزئیات این کشف تصریح کرد: در دروازه نیمه تمام که کاوش‌ها را به سمت حیاط صدستون لایروبی می‌کردیم به این بقایای اسکلتی برخوردیم که البته چرایی وجود این استخوان‌ها در این مکان، جای سوال است و مطالعات درباره این‌ها کامل نشده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با بیان اینکه شاید در آینده بتوان جوابی درباره وجود این اسکلت‌ها پیدا کرد، گفت: در کاوش امسال، بقایای اسکلتی از حیوان نیز مشاهده شد که در هر صورت قدمت این‌ها قطعا تاریخی و مربوط به بعد از ساخت تخت جمشید است.

فدایی با بیان اینکه در قطعات استخوانی کشف شده آشفتگی دیده می‌شود، تصریح کرد: اینکه مربوط به دوره اسلامی یا پیش از اسلام باشد مشخص نیست و نکته جالب این است که این استخوان‌ها در ارتفاع دو متری از کف آبراهه‌ها قرار داشته پس مشخص است که در لایه‌های تاریخی بوده، اما تشخیص زمان آن هنوز مشخص نیست.