مدیریت اخبار کرونا؛ در گروی جامع‌نگری و پرهیز از نگاه تک بعدی

به گزارش روز چهارشنبه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر نسترن کشاورز در وبینار بررسی نحوه پوشش اخبار کرونا، دیدگاه های رسانه های مختلف، رویکردها و نقاط قوت ضعف شناسایی و درباره اطلاع رسانی و نحوه ارتباط با افکار عمومی راهکارهایی ارائه شد.

وی با بیان اینکه انسان ها بر اساس نوع اطلاعاتی که در دسترس آن ها قرار می گیرد و همخوانی این اطلاعات با نگرش هایشان رفتار خود را انتخاب می کنند، گفت: از این رو پوشش اخبار کرونا دانش لازم را در اختیار افراد قرار می دهد تا رفتار مورد انتظار از سوی آنان انجام می گیرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پوشش خبری را یکی از مهمترین اجزا برای انتخاب رفتار از سوی مردم عنوان کرد و افزود: همه گیری کرونا شرایط خاصی را به وجود آورده که مشابه آن تاکنون در جهان تجربه نشده است.
کشاورز ادامه داد: کرونا عوارضی را به وجود آورده که حتی جنگ های جهانی نیز تا کنون مشابه آن را به وجود نیاورده اند؛ همچنین زمان آن کوتاه نیست و نمی توان چشم اندازی برای پایان آن متصور بود.
وی عدم قطعیت درباره شناسایی این ویروس و موارد فوق را از مهمترین عوامل افزایش جذابیت در مورد خبرهای مربوط به کرونا عنوان کرد.
کشاورز با بیان اینکه در حال حاضر با موضوعی مواجه ایم که در همه کشورها پتانسیل بالایی برای تولید خبر دارد، گفت: نفوذ اینترنت نیز شرایط خاصی را رقم زده است، همچنین دسترسی به پلت فرم های مختلف رسانه ای باعث شده که تولید خبر به شکل سنتی در انحصار خبرنگاران و روزنامه نگاران نباشد و این مساله موجب شده که در بسیاری از موارد به اصول حرفه ای و حتی اخلاقی خبرنگاری توجه کافی نشود.
کشاورز با بیان این که کرونا شرایطی را به وجود آورده که تقریبا همه بتوانند برای تولید محتوا انگیزه کافی داشته باشند، توضیح داد: انگیزه های علمی، سیاسی و اقتصادی و همچنین دیده شدن فرصتی را برای بسیاری از افراد فراهم کرده است تا در حوزه کرونا تولید محتوا کنند.
وی با اشاره به تبعات مثبت و منفی پوشش اخبار کرونا یادآور شد: مجموعه این عوامل باعث می شود که لزوم احساس مسئولیت متخصصان حوزه های مختلف برای کمک به مخاطبان بیشتر حس شود.
کشاورز با بیان این که یکی از اهداف پوشش اخبار تغییر نگرش و رفتار مخاطبان است، بر ضرورت آگاهی از نحوه شکل گیری نگرش ها و رفتار مخاطبان تاکید کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: حوزه های صنعت و سیاست انگیزه  بالایی برای تغییر در نگرش و رفتار مخاطبان دارند و از این رو بیشترین تحقیقات علمی  را برای اتخاذ رویکرد مناسب در این زمینه انجام می دهند.
وی سرزنش کردن مخاطبان را نتیجه نادیده گرفتن نحوه شکل گیری رفتار و نگرش افراد دانست.
کشاورز با اشاره به اینکه بخش عمده ای از اطلاعات تبدیل به دانش نمی شود، بر ضرورت سطح بندی اطلاعات برای در دسترس قرار گرفتن مردم تاکید کرد.
وی تاکید کرد: سطح بندی اطلاع رسانی و آگاهی بخشی انتخابی با صداقت تعارضی ندارد، همچنین لزومی ندارد که تمامی افراد اخبار تمامی حوزه ها را روزانه دنبال کنند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، نداشتن نگاه جامع را یکی دیگر از مشکلات مدیریت پوشش اخبار کرونا عنوان کرد.
کشاورز تصریح کرد: بدون در نظر گرفتن آمادگی افراد نمی توان مردم و حتی مسئولان را برای انجام کاری آماده کرد.
وی، مدیریت بیماری کرونا را در گروی رسیدن به نگاهی جامع دانست و افزود: با یک جانبه نگری از سوی متخصصان حوزه های مختلف از جمله پزشکان، اقتصاددانان و جامعه شناسان نمی توان کرونا را مدیریت کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: آگاهی به شرطی تبدیل به نگرش می شود که اعتماد وجود داشته باشد و نگرش نیز اگر با انگیزه همراه باشد منجر به رفتار می شود، البته گاهی اوقات نیز فراموشی باعث عدم بروز رفتار می شود.
کشاورز یادآور شد: یک جانبه نگری و قطعی نگری منجر به این می شود که نگرش مورد نظر در افراد شکل نگیرد.
کشاورز در ادامه بر ضرورت در نظر گرفتن پیام های مختلف برای گروه های مختلف تاکید کرد و گفت: رفتارها تحت تاثیر تجربه و نگرش های قبلی شکل می گیرند.
وی بر لزوم بهره گیری از متخصصان مختلف در رسانه ها تاکید کرد و گفت: کرونا را نباید تنها با رویکرد بالینی بررسی کرد.
کشاورز در ادامه بر ضرورت بهره گیری از ظرفیت های گروه های مختلف از جمله مسئولان، متخصصان و سلبریتی ها تاکید کرد و گفت: بعد اقتصادی نیز به شدت اثرگذار است و در اتخاذ رویکردها باید در نظر گرفته شود.
وی بر نقش سیاست های رسانه ای، دانش فردی خبرنگاران، شرایط اقتصادی خبرگزاری ها در نحوه پوشش اخبار کرونا اشاره کرد و لزوم حفظ تعادل در منافع فردی و جمعی را مورد تاکید قرار داد.

ضرورت پررنگ شدن نگاه بین رشته‌ای در حوزه سلامت

در بخش دیگری از این برنامه دکتر حسین کرمانی پژوهشگر رسانه های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی با اشاره به این که ورود به حوزه ارتباطات و اطلاع رسانی سلامت موضوع بسیار مهمی است، اظهار کرد: علوم انسانی، اجتماعی و بهداشتی باید در حوزه سلامت بیش از پیش مرتبط شوند و دیدگاه های جدیدی در این حوزه ها ایجاد شود.
وی با تاکید بر اینکه، بدون تحقیقات و پژوهش نمی توان فرهنگ سازی اجتماعی کرد خاطرنشان کرد: باید در حوزه بهداشت و سلامت، کمپین های سلامتی برای ارتقا سطح آگاهی و ارتقای سواد سلامت مردم ایجاد شود.
کرمانی نحوه اطلاع رسانی در اثر گذاری فرهنگ سلامت را مورد توجه قرار داد و گفت: در بحران کرونا اهمیت اطلاع رسانی سلامت بیش از پیش مشخص شد و در این کارزار نقش دانشگاههای علوم پزشکی در راستای اطلاع رسانی مثال زدنی است.
این پژوهشگر رسانه های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی اظهار کرد: به طور کلی رسانه ها به بخش های مختلفی تقسیم می شوند که رسانه های سنتی  و مجازی از جمله آن است.
وی اهمیت آشنایی با پتانسیل رسانه های مختلف را مورد توجه قرار دادو توضیح داد: به طور مثال تحلیل اخبار در رسانه ای همانند رادیو با اینستاگرام کاملا متفاوت است چرا که رسانه های سنتی سازمان محور هستند و اطلاعات به صورت انبوه تولید و توزیع می شوند در حالیکه در نقطه مقابل رسانه های اجتماعی قرار دارند که که در بستر اینترنت شکل گرفته و در بیشتر موارد توسط فرد هدایت می شوند.
کرمانی با بیان این که رسانه های سنتی و مدرن در بعضی از نقاط به اشتراک محتوایی رسیده اند یادآور شد: تولید محتوا روابط بین رسانه ای به طور محسوس وجود دارد و بنظر می رسد این روند در آینده به شکل جدی تری گسترش یابد.
این پژوهشگر رسانه های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی در بخش دیگری با تاکید بر این که اعتبار اخبار رسانه ها در کنار سرعت انتشار بالا بسیار در اطلاع رسانی موثر و ماندگار نقش قابل توجهی دارد،گفت: مردم غالبا به اخبار رسانه های معتبر بیشتر اعتماد دارند و این موضوع یکی از ابعاد مختلف رسانه های سنتی و اجتماعی است.
وی خاطرنشان کرد: امروزه گفتمان سازی توسط  بسیاری از رسانه های مجازی معنا پیدا کرده و این امکان را به مردم می دهد که آزادانه وارد جریان اصلی اطلاع رسانی شوند.
به گفته این پژوهشگر رسانه های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی، باید ره یافت های مشخص اطلاع رسانی مشخص شود و چگونگی نحوه اطلاع رسانی با هدف افزایش اعتماد عمومی در دستور کار رسانه ها باشد.
وی پرهیز از کوچک نمایی، ترس و وحشت عمومی، ناامیدی و ترس و هراس را از سوی رسانه ها خواستار شد.
کرمانی اطلاع رسانی عمیق تر از منابع خبری معتبر را راه حل مناسبی برای اطلاع رسانی درست و به موقع ذکر کرد.
وی تاکید کرد: زمانی که رویکردها علمی باشد راه حل ها نیز مشخص است وبا معیارهای علمی می توان به نتیجه رسید.
کرمانی در پایان با اشاره به این که در بحران کرونا  ارتباط موثر رسانه با مردم و از همه مهمتر افزایش اعتماد عمومی ضروری است، توضیح داد: باید رویکردهای انتشار اخبار کیفی تر دیده شود و رسانه ها برای اطلاع رسانی و افزایش آگاهی اهتمام‌بیتری داشته باشند.