تست‌های کرونا و میزان دقت آنها

علی پیرصالحی متخصص بیماری های داخلی بیمارستان آیت الله طالقانی تهران اظهار داشت: نتیجه تمامی تست هایی که انجام می شود می تواند مثبت کاذب و یا منفی کاذب شوند ولی این موضوع که این تست ها در چه بازه زمانی درطول بیماری انجام شود در تفسیرها مهم است.

وی یادآور شد: تفسیر چگونگی نتیجه تمامی تست ها با پزشک است و در بعضی از موارد ممکن است فرد دچار بیماری خفیف شده باشد ولی آنتی بادی ها مثبت نشوند، بنابراین تمامی این موارد باید با ملاحضات خاصی انجام شود. تکنیک، زمان ابتلا و فردی که نمونه گیری را انجام می دهد در پاسخ مثبت و منفی کاذب اثر گذار است.

این پزشک با اشاره به این که دو نوع تست رایج تشخیصی آزمایشگاهی کرونا در دسترس است، اظهار کرد: تست های PCR  که اسید نوکلئیک ویروس را مورد بررسی قرار می دهند و تست های آنتی بادی که به بررسی آنتی بادی های IgM   و IgGو اخیراً IgA  می پردازند.

وی درباره کارکرد آزمایش های  PCR توضیح داد: این  اسید نوکلئیک ویروس را شناسایی می کند و از طریق سواپ حلق و نازوفارنکس از راه دهان و بینی نمونه گیری انجام می شود.

پیرصالحی گفت: علاوه بر این روش استاندارد ، در برخی موارد مشاهده می شود که از روش شستشوی حلق برای نمونه گیری استفاده می شود که این روش با خطای زیاد و نتایج کاذب همراه است.

وی افزود: در روش مولکولی که تحت عنوان تست PCR انجام می شود بسته به کیت مصرفی دو ژن یا سه ژن ویروس مورد بررسی قرار می گیرد که در حال حاضر  به دلیل استفاده از کیت های مختلف و همچنین تایید یا عدم تایید مجدد گزارش های مشکوک، تفاوت در گزارش ها مشاهده می شود و اهمیت انجام این آزمایش ها با نظر پزشک و در آزمایشگاه های مورد تایید ارزش بیشتری پیدا می کند.

عضو هیات علمی دانشگاه عنوان کرد: دقت تست های PCRدر نمونه های تهیه شده از ترشحات ریه توسط نمونه برداری بیش از ۹۰ درصد بوده و در سایر نمونه ها ، دقت آن بسته به نوع نمونه گیری، تیتر ویروس ، نوع کیت مصرفی و … تحت تاثیر قرار می گیرد.

وی دقیق ترین و ارزشمند ترین تست شناسایی کووید  ۱۹ را خصوصا در مراحل ابتدایی، تست های PCRدانست.

این پزشک تست های ارزیابی تیتر آنتی بادی ها با کیت های سریع (Rapid test) را یکی دیگر ازتست های در دسترس دانست وتوضیح داد: این تست ها از طریق خون انجام و نتیجه  در عرض چند دقیقه مشخص می شود. این تست ها در مقایسه با تست های PCRو همچنین سنجش تیتر آنتی بادی ها دارای ارزش کمتری هستند و موارد منفی کاذب به دلیل دقت و حساسیت پایین در آنها بسیار زیاد است با این وجودمثبت بودن تست می تواند به میزان قابل  توجهی برای کادر درمان ارزشمند باشد.

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به نقل از وی آورده است: یکی از تست های رایج، تست آنتی بادی یا پادتن هایی هستند که بر علیه ویروس ترشح می شوند که اخیرا به شکل فراگیری رایج شده و این تست ها زمانی که آنتی بادی برعلیه ویروس ترشح می شود قابل شناسایی است با این روش میتوان مراحل ابتدایی، حاد و بهبودی  بیماری را شناسایی کرد.

پیرصالحی افزود: این تست ها به انواع مختلف IgA، IgM  و IgGتقسیم می شوند که  تست های IgM   در واقع آنتی بادی و یا پروتئین هایی هستند که بدن در ابتدای مواجهه با ویروس ترشح می کند و لذا در مرحله ابتدایی افزایش پیدا می کند و بالا بودن سطح آن نشان دهنده مراحل ابتدایی یا حاد کروناست.

وی افزود: این آنتی بادی معمولا از روز هفتم شروع به افزایش می کند با این وجود، در بسیاری از افراد علی رغم ابتلا به ویروس این آنتی بادی ها با روش های موجود قابل شناسایی نیست لذا منفی بودن سنجش تیتر آنتی بادی دلیل بر رد گزارش مثبت مولکولی یا نادیده گرفتن علائم بالینی نمی شود و تفسیر این موارد باید توسط پزشک انجام شود.

پیرصالحی در توضیح تست های IgG نیز توضیح داد: به طور معمول از روز ۱۴ بعد از  ابتلا به کرونا، بدن بر علیه این ویروس آنتی بادی به نام IgGترشح می کند که می تواند تا حدودی ایمنی نسبی برعلیه این ویروس ایجاد کند. نتیجه این تست ها بستگی به ایمنی که در بدن برعلیه این ویروس ایجاد می شود دارد، ولی درباره این موضوع که ماندگاری این پادتن ها به چه میزان است هنوز اطلاعات کافی در دسترس نیست.

وی در پاسخ به این سوال که میزان دقت تست های شناسایی ویروس کووید۱۹ در مراحل مختلف بیماری چگونه ارزیابی می شود، توضیح داد: مطالعات بر روی تست های   IgM  و IgGنشان می دهد که  در هفته اول نهایتا ۳۰ درصد از بیماران با این تست ها شناسایی می شوند ولی از هفته دوم به بعد تقریبا تا ۷۰ درصد دقت شناسایی بالا رفته و از هفته سوم به بعد چیزی حدود ۹۰درصد، دقت افزایش می یابد لذا در مراحل اولیه بیماری ،انجام تست های IgM  و  IgG توصیه نمی شود. با این وجود در مواردی که تیتر آنتی بادی پایین باشد ممکن است نتیجه منفی گزارش شود.

پیرصالحی درباره مثبت شدن تست های آنتی بادی  نیز خاطرنشان کرد: اگر چنانچه IgGو IgM بالا باشد نشان میدهد بیمار در مراحل حاد بیماری قرار دارد، ولی در مواردی که صرفا تست IgG بالا باشد ،بیمار وارد فاز بهبودی شده است.

تست‌های خودسرانه و تفسیر گزارشات آنها گمراه‌کننده است

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی در توضیح این که از چه زمانی می توان از تست های آنتی بادی استفاده کرد نیز گفت: تست های آنتی بادی باید  به صلاحدید پزشک انجام شود. اگر چنانچه تست pcr فرد منفی باشد ولی علائم بیماری وجود داشته باشد برای اطمینان از احتمال ابتلا به کرونا تست ها آنتی بادی می تواند کمک کند.

پیرصالحی تاکید کرد: به طور کلی کادر درمان به دلیل نتایج کاذب تست ها صرفا وابسته به نتیجه نهایی تست ها نیستند و از فاکتورهای دیگری نیز بهره می برند به طور مثال تست هایی وجود دارد که ردپای بیماری کرونا را در بیماران علامت دار نشان می دهد. همچنین تظاهرات سی تی اسکن در خیلی از این  بیماران به صورت تیپیک است یعنی با کمک یافته های رادیولوژی می توان وجود بیماری را در افراد تشخیص داد چرا که به صورت بیولوژیک این موارد در پیگیری ها موثر است.

وی با اشاره به این که تست ها به میزان قابل توجهی می تواند موثر باشد خاطرنشان کرد: اگر چنانچه تست ها مثبت باشد این مهم می تواند در تایید تشخیص ها موثر تر واقع شود ولی منفی بودن تست به هیچ عنوان رد کننده ابتلا به بیماری نیست.

این عضو هیات علمی دانشگاه یکی از مشکلات و چالش های تست ها را، انجام خودسرانه توسط افراد دانست و تاکید کرد: عددها ممکن است عددهای مبهمی باشد ویا فرد علائم داشته باشد ولی تست منفی باشد؛ بنابراین باید تمامی ملاحضات مورد تفسیر قرار گیرد ولی به طور کلی برای بیماران حاد منتظر تست ها نمی مانیم و با علائم کلی و آزمایشات مختلف و به صورت تجمیعی این اقدامات انجام می دهد.