آیا ویتامین دی خطر ابتلا به افسردگی را کاهش می‌دهد؟

محققان بسیاری در سراسر دنیا ادعا کردند که مصرف ویتامین دی و مکمل‌های آن در کنترل و پیشگیری از افسردگی در بزرگسالان موثر است. همین امر منجر به استفاده بی‌رویه از داروهای مکمل شد.

محققان بیمارستان عمومی ماساچوست تحقیقات گسترده‌ای را در این زمینه آغاز کردند که از نظر وسعت و تعداد نمونه‌های بررسی شده در نوع خود بی‌نظیر است. این مطالعات با بررسی بیش از ۱۸ هزار زن و مرد با میانگین سنی ۵۰ سال به بالا که به طور متوسط به مدت ۵ سال از مکمل‌های ویتامین دی استفاده کردند، نشان می‌دهد این داروها هیچ تاثیری در بهبود خلق و خو و کاهش خطر ابتلا به افسردگی ندارد.
افسردگی یک اختلال خلقی است که با احساس غم و اندوه و بی انگیزگی همراه است. افسردگی بر نحوه تفکر، احساسات و رفتار تاثیر گذار است و در موارد شدید بر سلامت فیزیکی بیمار نیز تاثیر می‌گذارد. برخی افراد به غلط بر این باورند که افسردگی تلقین ذهنی شخص است، باید گفت این حالت روحی کاملا جدی بوده و می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.
علاوه بر سلامت روحی و جسمی بیمار، روابط عاطفی و شغلی نیز در معرض خطر قرار دارند و به همین دلیل آشنایی با علائم افسردگی و پیشگیری از بروز آن برای تمام افراد حائز اهمیت است.
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۳۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به افسردگی مبتلا هستند و این اختلال مهمترین عامل ناتوانی در سراسر جهان محسوب می شود. زنان بیشتر از مردان در معرض افسردگی هستند. تغییرات هورمونی، ساختار مغز و عوامل محیطی و اجتماعی می‌تواند در این امر دخیل باشد.
افسردگی در مراحل اولیه قابل شناسایی و درمان است،‌ ولی در برخی جوامع به دلیل ترس از ننگ اجتماعی، از مراجعه به روانپزشک و روانشناس و پیگیری علائم اجتناب می‌شود.

مهمترین علائم افسردگی عبارتند از:
-احساس غم، اندوه، پریشانی و ناامیدی به صورت مستمر
-تحریک‌پذیری عصبی حتی در مواجهه با مسائل کم اهمیت
-بی علاقگی و عدم تمایل نسبت به انجام امور عادی، شرکت در جمع دوستان و خانواده، تفریح، ورزش و کارهای گروهی
-اختلال خواب شامل کم‌خوابی یا پرخوابی
-احساس خستگی مزمن و کمبود انرژی
-کاهش یا افزایش اشتها
-کاهش یا افزایش وزن
-احساس سردرگمی، بی ارزش‌بودن، بی حوصلگی و احساس گناه
-بروز دردهای ناگهانی و مشکلات جسمی جدید از قبیل درد پشت و سردرد
-عدم تمرکز
-اضطراب
-اختلال در قدرت تصمیم‌گیری و حافظه
-تکرار افکار مرگ و خودکشی
بروز علایم روحی معمولا عادی است و در زندگی روزمره رخ می‌دهد. این علایم زمانی باید جدی گرفته شود که به‌صورت روزانه و مکرر باشد و فرد را از انجام امور عادی بازدارد. به محض بروز این علائم مراجعه به روانشناس بالینی ضروری است.
بروز افسردگی دلایل متفاوتی دارد. تغییر ترکیبات مغز، اختلالات هورمونی و عوامل ژنتیکی از مهمترین دلایل محسوب می‌شود. گاهی افسردگی ناشی از ابتلا به بیماری خاص، مشکلات کاری و خانوادگی، عوامل قهری مانند زلزله و سیل، مشکلات روانی مانند اختلال دوقطبی یا یک بیماری مزمن است که پس از مراجعه به متخصص به راحتی قابل شناسایی و علل یابی است.
علاوه بر عوامل محیطی، رژیم غذایی و تغذیه نقش انکارناپذیری بر سلامت روانی دارد.
 

نقش تغذیه در پیشگیری از افسردگی
مطالعات محققان نشان می‌دهد رژیم غذایی مدیترانه‌ای یک انتخاب موثر در پیشگیری از افسردگی است. رژیم غذایی مدیترانه‌ای فاقد مواد خوراکی فرآوری‌شده و حاوی روغن‌های اشباع شده و قند است و به جای آن از مواد خوراکی حاوی امگا ۳، فیبر، انواع ویتامین، منیزیم و پلی فنل‌ها استفاده می‌شود.
رژیم غذایی از طریق اثرگذاری بر مغز می‌تواند بر سلامت روان تاثیر بگذارد. استرس اکسیداتیو که نوعی فرآیند شیمیایی است، مقاومت در برابر انسولین، تغییرات فشار خون و التهاب تنها بخشی از آسیب‌های ناشی از رژیم غذایی نامناسب هستند که موجب آسیب دیدن مغز و در نتیجه اختلالات روانی می‌شود؛ اما رژیم غذایی حاوی مواد ضد التهاب و آنتی‌اکسیدان که معمولا در میوه ها، سبزیجات و آجیل یافت می‌شود از مغز در برابر فشار اکسیداتیو محافظت می‌کند. همچنین بر اساس تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته است، رژیم غذایی بر شکل‌گیری نورون‌های مغزی به ویژه در هیپوکامپ که مسئولیت تنظیم حالت را برعهده دارد، اثرگذار است.

مصرف ماهی احتمال افسردگی را ۱۷ درصد کاهش می‌دهد
اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در ماهی ساختار غشای مغز و میزان دوپامین و سروتونین را تغییر می‌دهد. دوپامین و سروتونین از مهمترین انتقال دهنده‌های عصبی محسوب می‌شود که نقش مهمی در افسردگی ایفا می‌کنند.
علاوه بر این، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی موجود در ماهی نیز در برابر افسردگی اثر محافظتی دارد. اسیدهای چرب امگا ۳ از زوال شناختی جلوگیری می‌کند و برای سلامت مغز مفید است.
منابع:
پایگاه خبری سازمان جهانی بهداشت
پایگاه خبری ساینس‌دیلی
پایگاه خبری مدیکال اکسپرس