رشد ۱۴ درصدی تجارت ایران و اتحادیه اوراسیا

به گزارش سه‌شنبه شب سازمان توسعه تجارت ایران، اولین نشست کارگروه مشترک موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا از طریق ویدئو کنفرانس بین روسای مشترک حمید زادبوم معاون وزیر صمت و رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران و اسلپنف وزیر تجارت اوراسیا و مشارکت کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو و نمایندگان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و دستگاه‌های ذیربط از ایران در سازمان توسعه تجارت ایران برگزار شد.
در این نشست مشترک نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در خصوص عملکرد موافقتنامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو و راهکارهای توسعه تجارت میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
در این نشست جلالی با اشاره به اینکه گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه و رفع اختلافات منطقه ای یکی از سیاست های جمهوری اسلامی ایران است، اظهار داشت: در این راستا موفقت نامه ایران و اوراسیا امضا شد تا به توسعه روابط اقتصادی ایران و همسایگانش کمک کند.
وی با اشاره به تاکید دولت ایران بر اهمیت روابط اقتصادی، عنوان کرد: پس از تایید موافقتنامه، رایزنی و تبادل نظر در راستای اجرای بهتر موافقتنامه میان دو طرف انجام شد و اکنون شاهد اولین نشست با حضور مقامات عالی کشور هستیم و امیدواریم به توافقات مورد نظر طرفین در موافقت‌نامه برسیم.
وی ادامه داد: با اجرای موافقت نامه و تلاش مقام های مربوطه حجم تجارت کشورهای اتحادیه اروپا با ایران به ۲ میلیارد و ۴۱۷ میلیون دلار رسیده است که ۷۲ درصد آن سهم واردات به کشورهای عضو اتحادیه و ۲۸ درصد آن نیز صادرات ایران به این کشورها است. این آمار نشان می دهد که همکاری های ایران و ارواسیا شروع خوبی داشته است.

تسهیل همکاری در حوزه مواد غذایی و کالاهای کشاورزی
همچنین در این نشست اسلپنف وزیر اقتصاد اتحادیه اوراسیا با اشاره به حضور مسئولان مهم اتحادیه اوراسیا در این نشست، خاطرنشان کرد: بدون شک شما اطلاعات کافی در خصوص وضعیت فعلی و تجاری دارید که با توجه به شرایط کنونی ظرفیت چندان مناسبی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه تجارت متقابل با توجه به شیوع ویروس کرونا با روند کاهشی رو به رو بوده است، افزود: اکنون نگرش مثبتی نسبت به تجارت در حوزه مواد غذایی و کشاورزی وجود دارد و شاهد آن هستیم که تجارت ما با ایران رو به رشد است.
وزیر اقتصاد اتحادیه اوراسیا گفت: صادرات روغن آفتاب گردان و گندم از ایران به کشورهای اتحادیه اوراسیا رشد داشته است و نشان می دهد که می توانیم همکاری های مناسبی در این زمینه ها داشته باشیم.
به گفته وی، بدون شک بحث تجارت ایران با کشورهای اتحادیه اوراسیا با محدودیت ها و موانعی مواجه است که مشکلات موجود با بحث شیوع ویروس کرونا شرایط را سخت کرده است.
اسلپنف در راستای توسعه همکاری های ایران و اتحادیه اوراسیا نیز عنوان کرد: در حال حل مشکلات منشاء کالا در راستای این موافقتنامه هستیم. در این راستا توضیحانی به همکاران اتحادیه اوراسیا ارائه کردیم و منتظر اظهار نظر همکاران خود هستیم.
وی تاکید کرد: امیدورایم این همکاری جایگاه خود را پیدا کرده و ما شاهد توسعه همکاری های ایران و اتحادیه اوراسیا باشیم.

بررسی مشکلات توافقنامه ایران و اتحادیه اوراسیا
زادبوم نیز با اشاره به حضور نمایندگانی از وزارت امور خارجه، وزارت نیرو، بانک مرکزی ایران، سازمان استاندارد ایران، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت بهداشت، گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان سرمایه گذاری، معاونت حقوقی رییس جمهور و اتاق بازرگانی ایران از طرف بخش خصوصی تصریح کرد: موافقتنامه تجارت ترجیحی ایران و اتحادیه اوراسیا باعث اتصال کشورهای دوست و همسایه شده است و در شرایط سختی که دنیا به ویژه ایران تحت تاثیر سیاست های غلط برخی کشورها قرار دارد این ارتباط جای خرسندی دارد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: ایران عزم و اراده بالایی برای ادامه این موافقتنامه داشته و تقاضای توسعه همکاری متقابل را از اتحادیه اوراسیا دارد و با وجود اینکه در ماه‌های اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا، عدم تردد کامیون ها و بسته شدن مرزهای ترانزیت و مسافری، تجارت با افت همراه بوده است با این حال روابط تجاری ایران و اتحادیه اوراسیا از ابتدای اجرای این موافقتنامه تا انتهای خرداد، ۱۴ درصد رشد داشته است.
به گفته زادبوم، در صادرات برنج سفید، دانه سویا و دانه افتابگردان محدودیت هایی به دلیل شیوع کرونا از سوی اتحادیه اوراسیا ایجاد شده بود که قرار بود تا ۳۰ ژوئن مرتفع شود اما، همچنان از رفع این محدودیت ها بی خبر هستیم.
وی به لزوم تبادل آمارهای تجاری بین طرفین اشاره و اعلام کرد: ما تقاضای ارائه این آمار بر اساس کدهای ۱۰ رقمی HS  از طرف اتحادیه را داریم و آماده هستیم تا آمار خود را نیز بر اساس کد ۸ رقمی ایران به صورت ماهانه در اختیار اتحادیه اوراسیا قرار دهیم.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران اظهار کرد: از روز آغاز موافقتنامه، ایران اجرای آن را با ابلاغ فهرست‌های کالایی به گمرکات انجام داد؛ هر چند که ارائه گواهی مبدا از سوی هر دو طرف با کمی تاخیر صورت گرفت اما در حال حاضر موارد به صورت کامل توسط طرفین اعلام و مراجع ارتباطی میان دو طرف مشخص شده است پس تقاضا داریم اگر تغییراتی در مراجع اعلامی از طرف اوراسیا صورت می‌گیرد به ما اطلاع داده شود، ما نیز همین کار را خواهیم کرد.
به گفته وی، برخی الزامات مربوط به صادرات و واردات بین طرفین به زبانهای فارسی و روسی است که مشکلاتی را ایجاد می کند و باید تلاش کرد این اسناد به زبان انگلیسی نیز منتشر شود.
زادبوم همچنین افزود: اصلاحات در قوانین فنی یا بهداشتی مانند مقررات دامپزشکی اتحادیه اراسیا مطابق ماده ۱۲-۱ باید به ایران اعلام شود.
در این مراسم حسین کاخکی، نماینده گمرک ایران با بیان اینکه  ایران از آغاز موافقتنامه ارتباط نزدیکی با دپارتمان گمرک اوراسیا داشته است، گفت: در خصوص تبادل الکترونیک اطلاعات هماهنگی صورت گرفته که امیدواریم به زودی عملیاتی شود.

نتوانستیم مرزها را در ماه مارس بازگشایی کنیم
آندری اسلپنف، وزیر اقتصاد اتحادیه اوراسیا در راستای پروتکل های بهداشتی اظهار کرد: جلسه تعیین پروتکل های بهداشتی شکل شده و پروتکل های تعیین شده به تایید دو طرف رسیده است و فعالیت های این جلسات از طرف کمیسیون اقتصادی اوراسیا انجام شد و رئیس دپارتمان و همچنین کارشناسان ما در این جلسه حضور داشتند که قرار شد تا ماه مارس مرزها بازگشایی شود؛ اما به دلیل گسترش ویروس کرونا نتوانستیم این کار را انجام دهیم.
وزیر اقتصاد اتحادیه اوراسیا اظهار کرد: در این جلسه برای گسترش فعالیت های اقتصادی با ایران بحث کردیم که منتظر اعلام نظر همکاران هستیم و به محض اینکه نتیجه به دست ما برسد ان را اعلام خواهیم کرد.
وی با اشاره به اینکه آماده همکاری سازنده با همکاران ایرانی خود هستیم، عنوان کرد: بانک های ایران در امر پرداخت مشکلات عمیق و بسیاری دارند و در حال حاضر نیازمند ارتباط با بانک مرکزی ایران هستیم؛ درخواست جلسات مجزا در خصوص مسائل بانکی داریم.

لزوم تشکیل کارگروه مالی برای حل مشکلات
زادبوم رئیس سازمان توسعه تجارت ایران تاکید کرد: برخی از موضوعات باید در سطح کارشناسی بررسی شود و به نظر من کارگروه تجارت فضای خوبی برای کنکاش بیشتر در ارتباط با موضوعات است.
وی ادامه داد: در مورد مشکلات تولیدکنندگان شیرینی و شکلات و مواد حلال ما آماده مذاکره با دستگاههای ذیربط هستیم.
به گفته زادبوم، درباره تبادل اطلاعات الکترونیکی گمرکات اماده هر گونه همکاری و امضا موافقتنامه هستیم و یکی از مشکلات اصلی تسویه مبادلات بانکی است که باید یک کارگروه در این زمینه ایجاد شود و قبلاً پیشنهاد آن از طرف ایران به اتحادیه اعلام شده است.
امین ترفع، نماینده حمل و نقل وزارت راه و شهر سازی نیز در مورد کوریدور شمال و جنوب و بنادر که می تواند در تجارت کمک کننده باشد، گفت: هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. بندر چابهار که یکی از مهمترین بنادر ایران است، همکاری های خود را با کشورهای منطقه ایجاد کرده و  تخفیف های ۹۰ درصدی در هزینه های بندری اعمال می کند.
وی ادامه داد: راه آهن چابهار-زاهدان در حال ساخت است و تا پایان امسال به شبکه ریلی متصل می شود. اکنون بندر شهید رجایی به شبکه ریلی متصل است و اماده انتقال کالا به بنادر امیراباد، اینچه برون و رشت است.
نماینده وزارت راه و شهرسازی یکی از مهمترین موضوعات کنونی برای ارتباط تجاری با کشورهای اتحادیه اوراسیا را فعال سازی مسیرهای حمل و نقلی در دریای خزر دانست و گفت: پیشنهاد می شود کارگروه حمل و نقل تسهیل بندر، ریلی و … فعال شود تا درباره توافقات به جمع بندی برسیم.
همچنین در این جلسه محمدرضا خطایی، نماینده بانک مرکزی ایران با اشاره به ارسال پروتکل ها برای تبادلات مالی به اتحادیه اوراسیا و عدم دریافت پاسخ از سوی اتحادیه اظهار کرد: کانال مالی و وجود سیستم بانکی شرط اصلی برای تجارت کشورها است و سیستم بانکی ایران تجربه کافی دراین زمینه دارد.
وی تاکید کرد: بانک مرکزی کشورهای اتحادیه اوراسیا باید نقش موثرتری در معرفی بانکی معین برای پیوستن به حلقه بانکی داشته باشند. اکنون ما اعلام امادگی کردیم و موافقت بانک مرکزی فدراسیون روسیه برای انجام مبادلات با ارز روسیه را اخذ کرده ایم و بیش از ۱۰ سال است که داریم از این طریق با روسیه فعالیت می کنیم.
خطایی تاکید کرد: بانک مرکزی ایران آماده هرگونه مذاکره، مشاوره و ارائه هرگونه تجربه مثمرثمر به اتحادیه اوراسیا است تا بانک های خود را  به ما متصل کنند و منتظر پیام اتحادیه دوست و همسایه هستیم.

خواستار توسعه همکاری در موضوعات سرمایه گذاری، حمل و نقل، مناطق آزاد تجاری، استاندارد، تجار و بخش های خصوصی، تهاتر و روابط بانکی با اوراسیا هستیم
زادبوم رئیس سازمان توسعه تجارت ایران درباره مشکلات اجرای موافقتنامه نیز گفت: نمونه امضا گواهی مبدا به موقع انجام نشده و اکنون به نظر می رسد این مشکل مرتفع شده است، اما انتظار داریم بر اساس بند ۶ ماده ۶-۱۵ تجار بتوانند با تکمیل مدارک خود تا ۱۲ماه  از شرایط تخفیف استفاده کنند.
وی از عدم اطلاع تجار دو طرف از توانمندی ها خود خبر داد و گفت: باید بانک اطلاعات لازم اماده شود تا از طریق اتاق های بازرگانی در اختیار تجار قرار گیرد. تسهیل روادید برای ایرانیان توسط کشورهای عضو اتخادیه اوراسیا؛ پیشنهاد برای ایجاد کارگروه ها از جمله کارگروه فرعی همکاری بانکی ایران و اتحادیه اوراسیا، برگزاری نشست های تخصصی در خصوص استاندارد با سازمان استاندارد ایران و اتحادیه از جمله موارد مورد درخواست ما است.
زادبوم ادامه داد: انعقاد موافقتنامه تشویق و حمایت متقابل سرمایه گذاری میان ایران و اوراسیا، تشکیل جلسات مشارکت در زمینه حمل و نقل ایران و اوراسیا یا ایجاد کارگروهی در این زمینه، تشکیل کارگروه تهاتر بین ایران و اوراسیا برای خرید کالا، کارگروه مناطق ازاد بین ایران و اوراسیا  نیز از دیگر درخواست های ایران است.

از قوانین استاندارد بین المللی تبعیت می کنیم
ماکسودیان، نماینده  بخش استاندارد اوراسیا نیز اظهار کرد: اتحادیه اوراسیا برای برقراری ارتباط با نهادهای بین المللی تلاش می کند و برای این کار همه ابزارها و امکانات را در اختیار داریم.
وی ادامه داد: ما برای همکاری با کشورهای سوم (کشورهای غیر از اتحادیه اوراسیا) قوانین و شرایطی را ایجاد کردیم تا بتوانیم با انها به صورت برابر فعالیت کنیم. شرایط امضا قراردادها و موافقت نامه با کشورهای سوم مشخص شده است.
وی افزود:در این راستا کشور سوم نیز حتما باید نهادی داشته باشد که بتوان اسناد و مدارک و استانداردهای بین المللی را اجرا کند. این نهاد باید طبق قوانین بین المللی استانداردها را صادر و شرایط را کنترل کند و اتحادیه اوراسیا طبق قراردادها و موافقتنامه های بین المللی می تواند برخی موانع و محدودیت ها را کاهش دهد.
به گفته وی، در این راستا قوانین و مقررات را جداگانه ارائه خواهیم داد و نهادی را مشخص می کنیم که هر دو طرف اسناد و مدارک را به آن ارائه داده و هر دو طرف این نهاد را قبول داشته باشند. با توجه به این موارد نظر ما این است که بررسی استانداردها و مقررات در بخش های مختلف را به صورت تخصصی داشته باشیم و کارگروهی در این زمینه داشته باشیم که بحث های فنی آن را تنظیم کنیم.

تعیین زمان آغاز مذاکرات برای انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد
حمید زادبوم با اشاره به اینکه قبل از سالگرد اجرایی شدن موافقتنامه لازم است مذاکرات تجارت آزاد آغاز شود پیشنهاد برگزاری نشست مشترکی جهت بررسی خطوط اصلی این مذاکرات را برای اکتبر سال جاری مطرح کرد. طرف اوراسیایی ضمن استقبال خواستار ارئه پیشنهادات و نظرات در خصوص این مذاکره جهت بررسی بیشتر شد.
در پایان دو طرف ضمن ابراز خرسندی از دستاوردهای این نشست آن را بسیار جامع و پربار دانسته و ابراز امیدواری کردند، مذاکرات آتی بتواند گام بلندی در رسیدن به توسعه همکاری های تجاری بین طرفین باشد.
لازم به ذکر است، موافقتنامه موقت برای تشکیل منطقه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا پس از حدود ۲ سال مذاکره در اردیبهشت ۱۳۹۷ میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل پنج عضو روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و بلاروس، امضا و از پنجم آبان ۱۳۹۸ اجرایی شد. قرار است این موافقتنامه پس از سه سال و با انجام مذاکرات مربوط  بین طرفین،به موافقتنامه تجارت آزاد تبدیل شود.
کارگروه مشترک که اولین جلسه آن در ۱۷ تیر ۱۳۹۹ برگزار شد، مطابق ماده ۱-۵ موافقتنامه مسئولیت نظارت بر اجرای موافقتنامه، بررسی راههای گسترش بیشتر روابط تجاری بین طرفها، ایجاد نهادهای فرعی و بررسی روند مذاکرات آتی برای انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد را بر عهده دارد و جلسات این کارگروه به صورت سالانه برگزار می شود.