زنان بازرگان ایران و چالش خروج از کشور

زنان فعال در حوزه اقتصاد و بازرگانی، بیشتر از آنکه در حوزه اجرا با مشکل روبرو شوند، با موانع قانونی در کشور برخورد می‌کنند. نبود بسترهای قانونی برای ورود هرچه بیشتر زنان به عرصه اقتصادی باعث شده تا فرهنگ و نگاه اجتماعی جامعه نیز زنان را به عنوان یک عنصر فعال اقتصادی مورد پذیرش قرار ندهد.

یکی از مشکلاتی که همواره زنان بازرگان از آن گله‌مند هستند، قانون اذن همسر یا پدر برای خروج از کشور است که باعث شده آنها در برخی موارد با ورشکستگی مالی و اقتصادی روبرو شوند.

برای اطلاع از این موضوع و مشکلات دیگر در حوزه زنان با رییس کانون ملی زنان بازرگان کشور مصاحبه کردیم؛ سیده فاطمه مقیمی به سوالات خبرنگار ایرنا چنین پاسخ داد:

ایرنا. زنان بازرگان ایران بیشتر از کدام الگوها تاثیر می‌گیرند؟ از بعد داخلی و خارجی

بیشتر الگوسازی‌ها در دنیا بر اساس ۲ مدل مدیریتی و کارآفرینی دنبال می‌شود، اما بیشتر الگوهای بین المللی و جهانی به دلیل مستندسازی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، متاسفانه در ایران هیچ نوع مستنداتی در خصوص زنان فعال اقتصاد وجود ندارد تا الگو قرار گیرد و اگر هم باشد تعداد آن بسیار اندک و محدود است.

الگوهای بین المللی به لحاظ دسترسی ساده مورد مطالعه قرار گرفته و پس از بومی سازی و شبیه سازی در اختیار زنان بازرگان قرار می‌گیرد، چون واقعیت این است زنی که در بازارهای بین المللی فعالیت می کند، با ۲ زیرساخت قانونی و متفاوت از هم روبرو است، یک طرف قضیه قوانین تجارت و بازرگانی در فضای بین الملل وجود دارد و از طرف دیگر زیرساخت‌های قانونی و فرهنگی کشور خویش را باید مورد توجه قرار دهد.

وابستگی و احترام به نظام خانواده در همه جای دنیا وجود دارد، اما شکل آن متفاوت است؛ به عنوان مثال یک زن مسلمان و فعال در حوزه اقتصاد دیدگاه و نگرش خاصی نسبت به اولویت‌ها دارد و ممکن است شیوه خاصی بین کار و خانواده قائل شود.

ایرنا. به نظر شما امروز زنان بازرگان ایران برای رشد و ترقی در جایگاه خودشان به کدام ابزار متوسل می‌شوند، جناح سیاسی یا تخصص؟

در همه جای دنیا رانت سیاسی وجود دارد و مرد و زن نمی‌شناسد، من معتقدم داشتن گرایش سیاسی گناه نیست و اشکالی ندارد، اما در ایران و ۲۱ کانونی که زنان بازرگان در آن فعال هستند، بحث اقتصادی در اولویت قرار دارد و زنان عضو آن از هیچ نوع رانت ارتباطی و سیاسی استفاده نمی‌کنند.

اعتقاد من این است اگر زنی عضو کانون زنان بازرگان شد و نگاه سیاسی داشت، باید این نگاه را پشت درب کانون گذاشته و با تخصص و توانمندی در حوزه اقتصادی فعالیت خودش را در راستای توانمندی هرچه بیشتر خویش به کار بگیرد.

ایرنا. تعبیر شما از توانمندسازی حوزه زنان چگونه است؟

توانمندشدن موضوعی مختص زنان نیست و همه مردان و زنان جامعه به این موضوع نیاز دارند، به نظر من تا زمانی که پدران، برادرها و همسران در جامعه زن را یک عنصر فعال اقتصادی تلقی نکنند، توانمندسازی زنان تحقق یافتنی نیست و برای توانمندی واقعی باید تفکر جامعه نسبت به حضور زنان در حوزه اقتصاد تغییر کند؛ اینکه یک زن به عنوان بخش اعظمی از جامعه امروزی باید در کنار مردان وارد عرصه شده و فعالیت داشته باشد.

زن بازرگان می‌خواهد برای پیگیری موضوع از کشور خارج شود و همسرش اجازه نمی‌دهد، به طور حتم این زن بعدها به یک مالباخته تبدیل شده و باید شکست اقتصادی سنگینی را متحمل شود.

ایرنا. مهم‌ترین تفاوتی که بین فعالیت زن بازرگان ایران و سایر زنان بازرگان در خارج وجود دارد، چیست؟

برخی حقوق زنان فعال در حوزه اقتصادی چنداتن در ایران  مورد توجه قرار نگرفته است و باعث شده تا موانع و مشکلات بسیاری را پیش روی این افراد قرار داده و آن‌ها را از سایر زنان بازرگان کشور متمایز کند.

من قبول ندارم که زنان اروپایی آزادی بیششتری در انتخاب مشاغل دارند،در همه جای دنیا زن تابع اخلاق و وابسته به نظام خانواده است و هرگز این مهم را با چیز دیگری عوض نمی‌کند.

اما یکسری قوانین در کشورمان وجود دارد که با ایجاد موانع اساسی بین زن بازرگان خارجی و ایرانی تفاوت ایجاد می‌کند، به عنوان مثال زن بازرگانی که درحال تجارت بین المللی است، باید برای پیگیری کالای خود به کشورهای دیگر عزیمت کند، اما قانون جمهوری اسلامی از خروج او بدون اذن همسر و یا پدر جلوگیری می‌کند.

ایرنا. آیا این موضوع آسیب اقتصادی به همراه دارد؟

فکر کنید برای یک کالای صادراتی مشکلی در خارج از مرزهای کشور پیش می‌آید، زن بازرگان می‌خواهد برای پیگیری موضوع از کشور خارج شود و همسرش اجازه نمی‌دهد، به طور حتم این زن بعدها به یک مالباخته تبدیل شده و باید شکست اقتصادی سنگینی را متحمل شود.

ایرنا. اگر یک زن بازرگان در ایران بخواهد وارد عرصه بین المللی شود باید به چه ابزارهایی مجهز باشد؟

به همان میزان که فردی می‌خواهد وارد دریاچه یا استخر شود، باید شنا بلد باشد، همین موضوع در اقتصاد نیز صادق است، وقتی می خواهید وارد عرصه بین المللی شوید باید قوانین و زبان بین‌المللی را یاد گرفته و از مهارت گفت و گو و ادبیات تجاری استفاده کنید.

به عقیده من یک زن بازرگان هرگز نباید اجازه دهد که نقطه ضعف جنسیتی او به ابزاری برای بهانه جویی و شکست او تبدیل شد که بگویند چون زن بود نتوانست موفق شود؛ زنان بازرگان نیازمند اشرافیت در کار تجاری هستند که این موضوع در همه جای دنیا تقریبا یکسان بوده و باید پله پله دنبال شود.

به عقیده من یک زن بازرگان هرگز نباید اجازه دهد که نقطه ضعف جنسیتی او به ابزاری برای بهانه جویی و شکست او تبدیل شد که بگویند چون زن بود نتوانست موفق شود

ایرنا. برخی معتقدند که مسؤولیت‌های اقتصادی زنان در جامعه با نقش مادری آن‌ها در تعارض است؛ شما موافقید؟

مخالف چنین اظهار نظری هستم – چون نه تنها زنان به عنوان مادر در یک خانواده نقش مهمی برعهده دارند، بلکه مردان نیز به عنوان پدر در منزل نقش‌های معتددی را بازی می‌کنند که اگر از آن کاسته شود، نظام خانواده را دچار مشکل می‌کند؛ عده‌ای فکر می کنند چون یک نوزاد برای شیر خوردن به مادر نیاز دارد پس این وابستگی تا ابد ادامه خواهد داشت، اما این موضوع فقط برای غذای مادی صادق است و غذای معنوی یک خانواده از سوی پدر و مادر تامین می‌شود.

هم زنان و هم مردان باید در کارهای اقتصادی و کسب درآمد خویش مدیریت داشته باشند و اجازه ندهند که کار همه زندگی آنها را تحت تاثیر قرار دهد؛ به نظرم نمی‌توان زنان را در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی از مردان تفکیک کرد و همه این موارد به مدیریت شخصی و خانوادگی ارتباط دارد.

ایرنا. زنان بازرگان ایران در این روزهای کرونایی چگونه با زنان بازرگانی خارجی تعامل و ارتباط برقرار می‌کنند؟

تعاملات فعلی شامل بحث و گفت و گو پیرامون مسائل تجاری و اقتصادی است که این روزها به دلیل شیوع بیماری کرونا از طریق شبکه‌های مجازی اتفاق می‌افتد؛ در همین هشت سال گذشته نشست های متعددی برای بازخوانی تجارب ایجاد شد و در این میان دختران ایران به لحاظ کسب موفقیت در استارتاپ‌ها حرف‌های بسیاری برای گفتن داشتند.

افزایش حضور زنان و دختران در مدل‌های اقتصادی استارتاپ یکی بزرگترین دستاوردهای جمهوری اسلامی است که این روزها در سراسر جهان می‌تواند حایز اهمیت باشد.

ایرنا. به نظر شما کدام کشور خارجی از زنان بازرگان خودش بیشتر حمایت می‌کند؟ زنان بازرگان در کدام کشورها به نقطه مطلوبی رسیده‌اند؟

کشور ترکیه زیرساخت‌های بسیار خوبی در حوزه زنان ایجاد کرده و خیلی قوی در این زمینه ظاهر شده است؛ از صنعت لوازم آرایشی بهداشتی گرفته تا کسب و کارهای دیگر، معدن و حمل و نقل حضور زنان بسیار پررنگ است.

افزایش حضور زنان و دختران در مدل‌های اقتصادی استارتاپ یکی بزرگترین دستاوردهای جمهوری اسلامی است که این روزها در سراسر جهان می‌تواند حایز اهمیت باشد.

در کشورهای مالزی، سریلانکا، هند و پاکستان نیز نشست‌هایی با موضوع کارگروه زنان تشکیل می‌شود و من نیز به عنوان نماینده زنان بازرگان ایران در آن‌ها شرکت می‌کنم؛ امروز کشور پاکستان بانک زنان را تاسیس کرده و همانند بانک کشاورزی در کشور خودمان که پشتوانه بخش زراعی است، این بانک نیز از بنیه زنان فعال در حوزه اقتصادی شکل گرفته و تسهیلات ویژه‌ای را برای زنان قائل می‌شود.

ایرنا. با توجه به حضور گسترده شما در عرصه‌های بین المللی، درحال حاضر با وجود بیماری کرونا کدام کشور به خوبی توانسته از بخش خصوصی حمایت کند؟

کشور دانمارک هم اکنون امکانات بسیاری به بخش خصوصی داده است و تسهیلات ارزی فراوانی برای آن‌ها در نظر می‌گیرد؛ ایران هم می‌تواند در خیلی از موارد کمک حال بخش خصوصی شده و نگذارد که کسب وکارها به دلیل رکود کرونایی تعطیل شوند و نیروی متخصص از دست بدهند.

ایرنا. سخن آخر شما با مخاطبان ایرنا:

امروز برای رشد و پیشرفت جایگاه زنان بازرگان در کشور باید قوه مقننه، قضاییه و مجریه به شکلی هماهنگ بسترهای سیاسی، قانونی و فرهنگی کشور را در استای حضور بیشتر این قشر فراهم کنند تا در سال جهش تولید شاهد اتفاقات بسیار درخشانی در سطح داخل و خارج از کشور باشیم.

سیده فاطمه مقیمی رئیس کانون ملی زنان بازرگان ایران روز گذشته برای تشکیل مجمع انتخاباتی کانون استان قزوین به این شهر سفر کرد و دقایقی را میهمان خبرگزاری جمهوری اسلامی استان قزوین بود.