پنج اثر طبیعی کشور ثبت ملی شد

مصطفی پورعلی دوشنبه شب به خبرنگارفرهنگی ایرنا، با شاره به جزئیات ثبت این پنج اثر، گفت: در سه هفته اخیر تلاش شد با رعایت اصول بهداشتی متناسب با محدودیت هایی که شرایط کرونا ایجاد کرده، جلسات شورای ملی ثبت آثار در سه حوزه غیرمنقول، ناملموس و طبیعی برگزار شود.

آثار واجد ارزش ثبت

وی افزود: با مشارکت ادارات کل استانی تابعه تعداد قابل توجهی از پرونده های ثبتی مورد بررسی اعضا شورا قرار گرفت و مطابق فهرستی که تقدیم شده است، تعداد ٤٥ اثر غیرمنقول، ۵ اثر طبیعی و ٤٨ عنصر فرهنگی ناملموس واجد ارزش ثبت اعلام گردید.
پورعلی افزود: ثبت اولین گام در جهت حفاظت و حراست از میراث فرهنگی و طبیعی است، فارغ از پشتوانه های قانونی که به موجب ثبت آثار فراهم می گردد، اقدام برای ثبت خود و اطلاع رسانی و اعلام عمومی آن ماهی تا اقدام حفاظتی و حراستی است ثبت ضمن مستند نمودن مشخصات و ویژگی های اثر زمینه ای را فراهم می نماید که در طرح های حفاظت، حراست و پاسداری، اقدامات در چهارچوب اصالت ها و ارزش های اثر صورت پذیرد.

طرح ۱۱ اثر در شورا

مدیرکل دفتر ثبت آثار میراث فرهنگی همچنین درباره ثبت آثار طبیعی، گفت: ۱۱ اثر طبیعی در جلسه شورا مطرح و مورد بررسی قرار گرفت و در مجموع پنج اثر طبیعی به ثبت ملی رسید.

وی ادامه داد: از استان اردبیل درختان ارس کهن‌سال روستای شمس‌آباد، از استان آذربایجان غربی سنگ‌های خورنج در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسید.

پورعلی تصریح کرد: مجموعه درختان بابا یادگار از استان کرمانشاه و تنگه ویژدرون و غار طلسم از استان ایلام به عنوان میراث طبیعی ثبت ملی شدند.

سه نمونه از این پنج اثر با تصاویر و شرح مختصری از منطقه آنها شرح داده می شود. 

درختان بابا یادگار

بابا یادگار تقریبا در ۴۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب و در یک منطقه بسیار زیبا و دلنشین بنام ریجاب قرار دارد. بابا یادگار نام یکی از یاران سلطان اسحق است. همچنین به محل آرامگاه او نیز بابا یادگار گفته می‌شود.

بابایادگار محلی زیارتی و تفریحی است که مقبره یکی از بزرگان فرقه اهل حق در آنجا قرار دارد. مراسم ها و آیین های مختلفی در ایام سال در این محل انجام می گیرد. مراسماتی که بیشتر شبیه مراسم درویشان با کف زدن و ذکر گفتن همراه است.

ریجاب حدود ۱۵ کلیلومتری جاده سرپل ذهاب به کرمانشاه جدا شده و به سمت دهستان های سرسبز و خوش آب و هوای ریجاب می رود. قسمتی از جاده مذکور آسفالته بوده و مابقی راهی نه چندان مناسب است. بابایادگار در آخرین نقطه از این جاده قرار دارد و برای رسیدن به مقبره و قسمت های تفریحی باید دقایقی پیاده راه را طی نمود. علاوه بر مقبره، درختان کهنسال و سر به فلک کشیده و چشمه های جوشان از جمله دیدنی های منطقه هستند. وزش یک نسیم خنک در گرمای طاقت فرسای سرپل ذهاب بهترین هدیه ای است که بابایادگار به میهمانان خود می تواند بدهد.

ویژه درون ایلام

«منطقه تفریحی تنگه ویژدرون واقع در پایین‌دست  دریاچه سد ایلام ظرفیت مناسب و خوبی برای احداث پل معلق گردشگری را دارد.» «این تنگه دارای مناظر و طبیعت بکری است که قطعاً با احداث تأسیسات و مجموعه گردشگری می‌تواند مورد توجه گردشگران ماجراجو و طبیعت گرد قرار گیرد.»

«در حال حاضر یک مجوز پل معلق گردشگری در تنگ کافرین شهرستان بدره صادر شده که مراحل واگذاری زمین را طی می‌کند.»

 «دره ویژدرون یکی از دره‌های بسیار زیبا و دیدنی ایلام است که در فاصلهٔ ۲۰ کیلومتری شهرستان ایلام و در کنار سد زیبای چم گردلان در نزدیکی روستای مهر شهرستان ملکشاهی قرار گرفته است.»

غار طلسم

غار طلسم در شرق دهستان سراب ایوان در ارتفاعات درون دریژ و در بالای کوه مانشت، در استان ایلام قرار دارد. این غار توسط هیات کوهنوردی استان ایلام و با همکاری امور سیاحتی فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۶۹ شناسایی شد.

با توجه به شرایط خاص منطقه، کوهستانی بودن و وجود لاشه‌های متعدد حیوانات در داخل غار این محل زیستگاه مناسبی برای حیوانات درنده است.

درازای این غار از ورودی تا انتهای آن ۳۰۰ متر است که ۱۰۰ متر اول آن به صورت فضای باز است.در سقف غار استالاگتیت یا چکنده نیز وجود دارد. در عمق ۱۰۰ متری غار یک سه راهی وجود دارد که یکی از دهلیزهای آن ۲۰ متر عمق دارد و دهلیز آن نیز از فاصله ۱۰ متری تنک تر شده و صعب العبور می‌شود.

پس از گذشتن از راه صعب العبور مذکور تا عمق ۲۰۰ متری، غار به صورت نیم دایره امتداد دارد. از ۲۶۰ متری به بعد عمق داخل مجرا باریک می‌شود.

 آثار طبیعی ملی ایران و قوانین مربوطه

آثار طبیعی ملی ایران از نظر مقررات سازمان محیط زیست ایران، پدیده‌های نمونه یا مجموعه‌های گیاهی و جانوری (زیست‌محیطی) نادر یا اشکال و مناظر کم‌نظیر، ویژه و غیرقابل جایگزین که از جهات علمی، تاریخی یا طبیعی دارای ارزش حفاظتی باشند، به عنوان اثر طبیعی ملی، با تعیین محدوده از آن‌ها حراست می‌شود.

هرگونه دخل و تصرف یا اقدام عملیاتی منجر به تخریب یا تغییر هویت آثار ثبت ملی برابر مواد ۵۵۸ تا ۵۶۹ از کتاب پنجم قانون مجازات های اسلامی، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده جرم محسوب شده و مرتکب، مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد.

بر اساس قوانینی که مرتبط با ثبت هر گونه اقدامات حفاظتی و مرمتی در آثار ثبتی با تایید و نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگر امکان پذیر خواهد بود. ایران از دیرباز به عنوان یکی از کشورهای شاخص و برجسته از نظر آثار طبیعی و اکوسیستم‌های منحصر به فرد با قدمت تاریخی و زمین‌شناسی در سطح جهانی شناخته می‌شود.

بنابر طبقه بندی که در IUCN اکوسیستم های معرف میراث طبیعی کشور شناسایی شده و همچنین در فهرست آثار طبیعی ملی هم قرار گرفته اند. بر اساس طرح مدیرت حفاظتی از این آثار محافظت می شود. هم اکنون شمار فراوانی اثر طبیعی ملی با مساحت بیش از ۵۰ هزار هکتار توسط سازمان حفاظت محیط زیست در سطح کشور شناسایی و ثبت شده اند.

همچنین از سوی دیگر میراث طبیعی ملی ایران توسط سازمان میراث فرهنگی نیز شناسایی، معرفی و ثبت می‌شوند که شامل اکوسیستم ‌ها و مناطق جغرافیایی طبیعی کشور است که به دلیل دارا بودن شرایط فیزیکی و زیست‌شناسی، مناظر بدیع جغرافیایی، محوطه ‌های طبیعی و تاریخی، پدیده‌ها و نمونه‌های ارزشمند گیاهی، جانوری و زیستگاه‌های آنها تحت حفاظت و بهره‌ برداری پایدار قرار می ‌گیرد. بر این اساس سازمان میراث فرهنگی نیز تاکنون حدود ۴٠٠ میراث طبیعی را در کشور شناسایی و به ثبت ملی رسانده است.