سازگاری گردشگری مازندران با کرونا

فم‌تور یا فم‌تریپ؛ هدف اصلی آشناسازی یک گروه اثرگذار بر جامعه با فرصت‌های گردشگری در یک منطقه برای تبلیغ آن فرصت‌هاست. کاری که اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران روز پنجشنبه پنجم تیر برای تعدادی از خبرنگاران انجام داد تا با فعالیت تأسیسات گردشگری مازندران در دوران شیوع کرونا آشنا شوند و آن را اطلاع‌رسانی کنند.

 در این گزارش قرار است بخشی از مشاهدات این سفر ۱۹ ساعته از هشت زیرساخت مرتبط با گردشگری را مرور کنیم. سفری یک روزه به چند مکان گردشگری، میراثی و صنایع دستی در مازندران که هم ما را با ساختار جدید گردشگری پساکرونایی آشنا می‌کند، هم با ظرفیت‌های مهم و مشکلات و موانع پیش روی گردشگری و میراث فرهنگی و صنایع دستی در مازندران و هم با ایده‌ها و فرصت‌هایی که توسط بخش خصوصی در حال اجرا هستند و به حمایت نیاز دارند.

آشناسازی، فرهنگسازی، اعتمادسازی

اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران پس از آغاز به کار زیرساخت‌ها و تأسیسات اقامتی و پذیرایی در مازندران که به خاطر شیوع کرونا تعطیل شده بودند، تصمیم گرفت تا برای اطلاع‌رسانی از پروتکل‌های بهداشتی که در این واحدهای اقامتی رعایت می‌شود، تعدادی از خبرنگاران رسانه‌های مختلف را به یک بازدید رسانه‌ای از چند مکان گردشگری، میراثی و کارگاهی ببرد.

اتوبوس حدود ساعت ۶ و نیم صبح حرکت می‌کند. اولین مقصد، اقامتگاه بومگردی «خان‌سِره» در شیرگاه است. «خان‌سِرِه» یعنی خانۀ خان. قرار است صبحانه را هم در همین اقامتگاه بومگردی بخوریم. «محسن اکبرپور» مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برنامه‌ریزی این فم‌تور را به عهده دارد. می‌گوید: می‌خواهیم با کمک رسانه‌ها برای مسافران و گردشگران این اعتماد را ایجاد کنیم که در زیرساخت‌های گردشگری مازندران وضعیت بهداشتی مناسب است. مردم هنوز اعتماد ندارند و می‌ترسند.

نبرد با کرونا در خانه معمولی‌ها

حدود ۱۵ دقیقه از ساعت هفت صبح گذشته و وارد یکی از خیابان‌های فرعی شیرگاه می‌شویم. تابلوی «خان‌سره» روی دیوار پیداست. عکس «نقی معمولی» هم روی آن دیده می‌شود که انگار مسافران را به این خانه قدیمی دعوت می‌کند. خانه‌ای که میلیون‌ها ایرانی آن را می‌شناسند و دیده‌اند.

«خان‌سره» لوکیشن اصلی سریال «پایتخت۲» بود. انقدر زیبا و باصفا هست که به عوامل ساخت پایتخت حق بدهیم اینجا را برای ساخت سریال انتخاب کنند. خانه‌ای قدیمی با حیاطی زیبا که طی چند سال اخیر توسط یک سرمایه‌گذار بومی بازسازی شده و اکنون اقامتگاه بومگردی است. به مجموعه که می‌رسیم رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سوادکوه شمالی هم به استقبال آمده تا گروه را همراهی کند.

بهره‌بردار خانه سفره صبحانه را در دو اتاق چیده تا خبرنگاران با فاصله بنشینند. بسته‌بندی یکبار مصرف صبحانه با هویت بومی این اقامتگاه همخوانی ندارد. کره و عسل بسته‌بندی شده آن رنگ و بوی محلی دارند. دور سفره که می‌نشینیم «لیلا شیرکش» بهره‌بردار و مدیر مجموعه می‌آید و خوش‌آمد می‌گوید و توضیحاتی می‌دهد:

«پذیرایی در این مجموعه کاملا بومی است. دلیل استفاده از این ظروف یکبار مصرف و ارائه این شکل خدمات فقط برای این است که تا حد امکان بهداشت را رعایت کنیم. تا پیش از کرونا سرویس‌دهی کاملا بومی بود. بعد از پایان کرونا هم به همان روال برمی‌گردد.»

کرونا و کاهش درآمد

به هر حال کرونا همه چیز را تحت تأثیر قرار داد و نمی‌شود انتظار عادی بودن خدمات را داشت. در ابتدای حرف‌های شیرکش «سید محمد انصارالحسینی» فرماندار سوادکوه شمالی هم خودش را به «خان‌سره» می‌رساند.

کرونا روی درآمد این اقامتگاه بومگردی پرطرفدار تأثیر منفی زیادی گذاشت. چند ماه پذیرش مسافر انجام نشد و حالا نیز استقبال کم است. شیرکش می‌گوید: گردشگران و مسافران هنوز می‌ترسند و این ترس هم طبیعی است. اما از زمانی که به ما اجازه فعالیت داده شد خودمان هم با رعایت همه ضوابط وارد خانه می‌شویم. ضدعفونی محیط و ظروف انجام می‌شود و ظرفیت پذیرش را هم از ۴۰ نفر به ۱۵ نفر کاهش دادیم. یعنی کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت پذیرش می‌کنیم.

به گفته بهره‌بردار اقامتگاه بومگردی خان‌سره شیرگاه در این اقامتگاه محصولات تولیدی زنان خودسرپرست منطقه بدون این که از آن ها مبلغی دریافت شود و با هدف حمایت از اقتصاد بومی و این بانوان به مسافران عرضه می‌شود و به همین دلیل کاهش سفر به این اقامتگاه نه تنها روی درآمد خود مجموعه، بلکه بر درآمد خانوارهای دیگر که تولیدات‌ غذایی و صنایع دستی‌شان در این اقامتگاه عرضه می‌شد نیز تأثیر گذاشت.

معاون گردشگری مازندران: باید برای فرهنگسازی گام برداریم تا همه رفتارهای خود را بر اساس شرایط کنونی تنظیم کنند.در گردشگری  رفتارها باید به سمتی برود که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشد تا گردشگران از این زیرساخت‌ها و تأسیسات استفاده کنند.

پس از صبحانه «مهران حسنی» معاون گردشگری مازندران در حیاط خان‌سِره نکاتی را درباره ضرورت برپایی این فم‌تور بیان می‌کند. او هدف از برپایی این سفر یک روزه برای خبرنگاران را آشنایی با زیرساخت‌های گردشگری مازندران پس از کرونا بیان می‌کند و می‌گوید: معمولا ‌فم‌تور خبرنگاران یکی از مهم‌ترین تورهای آشناسازی محسوب می‌شود. چون گردشگری و رسانه ارتباط بسیار نزدیکی دارند. انتظار ما این است که در این دوره خاص رسانه‌ها شکل متفاوت ارائه خدمات توسط این مراکز را به مخاطبان اطلاع دهند تا اعتماد گردشگران برای حضور در این اماکن جلب شود.

حسنی با بیان این که کرونا برای همه محدودیت‌هایی ایجاد کرد، می‌افزاید: ما توان و امکان این را نداریم که همه مسافران و گردشگران را کنترل کنیم. اما می‌توانیم برای فرهنگسازی گام برداریم تا همه رفتارهای خود را بر اساس شرایط کنونی تنظیم کنند. در گردشگری هم رفتارها باید به سمتی برود که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشد تا گردشگران از این زیرساخت‌ها و تأسیسات استفاده کنند.

در بین‌ اظهارات معاون گردشگری، امام جمعه شیرگاه نیز که از حضور خبرنگاران در این اقامتگاه مطلع شد به خان‌سِره آمد. فرماندار سوادکوه شمالی نیز دقایقی کوتاه به ظرفیت‌های جذاب گردشگری در این شهرستان و همچنین سرمایه‌گذاری قابل توجه بومیان در بخش بومگردی روستاهای بخش لفور از جمله روستای عالم‌کلا اشاره کرد.

رکود کاری تورگردان‌ها در دوران کرونا

مقصد بعدی آمل و بازدید از کارگاه سفال و سرامیک «زیبا» به عنوان یکی از واحدهای فعال تولید صنایع دستی در مازندران است. برپایی تورها طبق قانون باید توسط آژانس‌های مسافرتی انجام شود. بنابراین اداره کل میراث فرهنگی برای برگزاری این تور با یکی از شرکت‌های گردشگری استان همکاری کرد تا تور به طور قانونی اجرا شود. هر تور هم یک تورگردان دارد. در این تور «زینب» سیفی به عنوان تورگردان حضور یافته است. تجربه‌های متعددی از تورگردانی داخلی و خارجی دارد. شغل او هم به عنوان یکی از اجزای صنعت گردشگری با شیوع کرونا دستخوش زیان و رکود فعالیت شد.

در مسیر بازگشت به قائمشهر برای سفر به آمل از سیفی درباره وضعیت استقبال مردم از تورهای گردشگری می‌پرسم. می‌گوید: از میانه‌های خرداد گفتند می‌توانیم تور برگزار کنیم. تور خارجی که نداریم، اما تورهای داخلی به صورت محدود و با تعداد خیلی کم برگزار می‌شود. با این که همه پروتکل‌ها را رعایت می‌کنیم، استقبال هنوز خیلی کم است. از طرفی بسیاری از روستاها ورودی را بسته‌اند و اجازه حضور مسافران را نمی‌دهند.

این تورگردان افزایش نرخ تورها به دلیل کاهش ظرفیت را هم از دلایل کم شدن استقبال گردشگران عنوان می‌کند و می‌افزاید: عمده تورهایی که طی سه هفته اخیر برگزار شده‌اند یک روزه هستند. خیلی‌ها هنوز می‌ترسند و با خانواده سفر می‌کنند. در حالی که پروتکل‌های بهداشتی در تورها بیشتر رعایت می‌شود. با این حال به طور میانگین تعداد تورها به یک چهارم میزان پیش از کرونا رسیده است.

سیفی به نکته قابل توجه دیگری هم اشاره می‌کند که آسیبی برای گردشگری مازندران است. او از تورهای غیرمجازی می‌گوید که توسط افراد غیرحرفه‌ای برگزار می‌شود و به دلیل غیرقانونی بودن مجوز نداشتن، هم هیچ نظارتی بر آن‌ها نیست و هم در صورت وقوع حادثه کسی مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیرد.

مسافر یا گردشگر؟

در مسیر اگر به عنوان گردشگر قرار باشد به بیرون نگاه کنیم نکات زیادی وجود دارند که به چشم می‌آیند. مثل نازیبایی ورودی و خروجی شهرهای مازندران که سال‌هاست به آن انتقاد می‌شود. مسائل دیگری هم هست. مثلا وقتی به پل تلار قائمشهر می‌رسیم کوه قدیمی و وسیع زباله‌های این شهر را در کنار رود تلار می‌بینیم.

 بحث درباره گردشگری مازندران در اتوبوس بین چند نفر شکل می‌گیرد. تورگردان، «رضا غلامی» خبرنگار ایرنا و «محسن اکبرپور» مدیر روابط عمومی اداره کل گفت‌وگویی حول این محور که گردشگری در مازندران کجا قرار دارد را آغاز کرده‌اند. غلامی معتقد است که ما در مازندران گردشگر نداریم، بلکه فقط به دلیل داشتن طبیعت و نزدیکی به پایتخت شاهد این حجم تردد هستیم. او بر این باور است که گردشگری باید برنامه داشته باشد و چنین روندی اینجا دیده نمی‌شود.

سیفی هم بر این باور است که گردشگری هنوز در حد یک شعار باقی مانده و حتی هنوز مردم به درستی متوجه نشده‌اند که از گردشگری چه درآمدی می‌توانند داشته باشند. او می‌افزاید: طرح همیار گردشگر بدون نتیجه در میانه راه رها شد. باید جامعه را از اهمیت و مزایای گردشگری آگاه کرد.

اما اکبرپور اعتقاد دارد که سفر با گردشگری متفاوت است و باید به گردشگری بابت ناشناخته بودن حق داد. از نظر او سفر از دیرباز وجود داشت و گردشگری صنعتی جدید است. اکبرپور اظهار می‌کند: جامعه هنوز به تعریف درست و مشترکی از گردشگری نرسیده است. امروز مفهوم اساسی گردشگری در غرب استان با شرق استان متفاوت است و این اتفاق خوبی نیست. باید اختلاف بین سفر و گردشگری برای جامعه شرح داده شود.

کیمیای خاک در آمل

گفت‌وگوها تا آمل ادامه دارد. در انتهای کمربندی میدان هزارسنگر آمل به سه‌راه محمودآباد، اتوبوس توقف کرده تا برای بازدید از کارگاه سفال و سرامیک «زیبا» وارد شهرک صنعتی شهید صالحی شویم. «میثم ناصرنژاد» دانش‌آموخته عکاسی از دانشگاه تهران و دارای مدرک طراحی ظروف آشپزخانه از کالج سلطنتی بلژیک است. همراه با خواهرش این مجموعه را از سال ۱۳۹۰ راه‌اندازی کرده و اکنون ۱۲ نفر در این مجموعه مشغول کار هستند. کارگاهی مجهز که در آن ۱۲۷ قطعه ظرف هتلی، منزلی و کافی‌شاپی در ۶۰۰ رنگ تولید می‌شود.

این مجموعه به گفته ناصرنژاد در ماه آینده علامت استاندارد دریافت می‌کند و نخستین مجموعه تولیدکننده صنایع دستی سرامیکی ایران خواهد بود که نشان استاندارد به آن داده می‌شود. این فعال صنایع دستی می‌گوید: ما نیز مانند هم از شیوع کرونا آسیب دیدیم. فروش‌مان کاهش یافت و صادرات محصولات ما هم متوقف شد. از طرفی در تهیه مواد اولیه هم مشکل داریم. به این مشکلات باید نبود شرکت‌های حمل‌ونقل در استان را هم اضافه کنیم که همیشه برای ما مشکل محسوب می‌شود.

ناصرنژاد می‌افزاید: در این مجموعه همه معیارهای مد نظر تولید ظروف دستی کشورهای اروپایی رعایت می‌شود. اما چند معیار مهم دیگر وجود دارد که در حال تلاش هستیم تا روی ظروف انجام دهیم. در این صورت می‌توانیم تولیدات‌مان را به عنوان ظروف آشپزخانه به اروپا صادر کنیم.

گالری موزه دیدی؛ کرونا زیر سایه هنر

سومین بازدید قرار است از بزرگترین موزه گالری خصوصی کشور انجام شود. ساعت حدود ۱۱ است و پس از عبور از محمودآباد و رسیدن به ایزدشهر، در مقابل مجموعه فرهنگی تفریحی «دیدی» از اتوبوس پیاده می‌شویم. مجموعه‌ای کم‌نظیر که در آن صدها اثر هنری از هنرمندان معاصر کشور نگهداری می‌شود و یکی از ظرفیت‌های جدی گردشگری شمال کشور محسوب می‌شود.

موزه‌گردی یکی از اجزای گردشگری محسوب می‌شود که به گفته تورگردان این فم‌تور در ایران و به ویژه در مازندران کمتر مورد توجه قرار دارد. سیفی می‌گوید: معمولا موزه‌ها را به عنوان یکی از بخش‌های بعضی تورها پیشنهاد می‌دهیم. عمده مسافرانی که به مازندران می‌آیند مایل هستند که در طبیعت حضور یابند. متأسفانه نگاه بسیاری از گردشگران به مازندران نگاه پارک‌گونه است. در حالی که این ظرفیت‌ها نیز در مازندران وجود دارد. امیدوارم که مجموعه فرهنگی «دیدی» ایزدشهر ذائقه گردشگران را تغییر دهد.

سیفی از در مسیر محوطه موزه گالری اطلاعاتی هم از این گالری موزه و مؤسس آن یعنی «علی توسلی» می‌دهد. توسلی دانش‌آموخته نفت و یک مجموعه‌دار شناخته شده است که بیش از ۴۰ سال است در این منطقه حضور دارد. مجموعه‌اش شامل فروشگاه، کتابخانه، کافی‌شاپ، رستوران و یک موزه از آثار متنوع هنرهای تجسمی است که مخطابان خاص خود را دارد.

ضدعفونی در گالری موزه

توسلی این مجموعه را که حدود ۱۳۰ شغل مستقیم ایجاد کرده، از اوایل اسفند به دلیل شیوع کرونا تعطیل کرد و کمتر از یک ماه است که فعالیت در آن را با رعایت پروتکل‌ها از سر گرفته است. در قسمت ورودی ساختمان محلول ضدعفونی‌کننده تعبیه شده است. توسلی هم به استقبال خبرنگاران آمده و در چند جمله به معرفی مجموعه می‌پردازد. این که مجموعه با هدف فرهنگی و آموزشی ایجاد شده و به دنبال کسب درآمد از فعالیت‌های فرهنگی نیست.

یکی از کارکنان دیدی درباره میزان حضور گردشگران در این مجموعه طی هفته‌های اخیر می‌گوید: هرچند مؤسس مجموعه اینجا را برای عموم ساخت، اما مخاطبان دیدی گروهی خاص هستند که کم و بیش به اینجا می‌آیند. البته تعدادشان در این مدت کم شد.

او از هزینه نزدیک به ۵۰ میلیون تومانی برای ضدعفونی کردن کل مجموعه پیش از بازگشایی آن خبر می‌دهد و می‌افزاید: محوطه به طور کامل ضدعفونی شده و این روند همچنان انجام می‌شود تا گردشگران با خیال راحت به این گالری موزه بیایند و از سایر زیرساخت‌های آن نیز دیدن کنند.

قرار است ایزدشهر را به مقصد چالوس و برای بازدید از کاخ چایخوران این شهر ترک کنیم. اما معاون گردشگری برنامه بازدید از هتل در حال ساخت آراز که در منطقه چلک بین رویان و نوشهر قرار دارد را هماهنگ می‌کند. مالک و بهره‌بردار هتل در مجموعه حضور دارد و همین فرصت را برای یک نشست خبری کوتاه از جنس سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند.

گلایه‌های سرمایه‌گذار پروژه هزار میلیارد تومانی

ساعت ۱۳ و ۲۰ دقیقه در محوطه هتل بزرگ آراز از اتوبوس پیاده می‌شویم. حتی در این پروژه در حال ساخت نیز رعایت پروتکل‌ها اجباری است. پیش از ورود به دفتر مدیر، یک بسته حاوی ماسک و دستکش به خبرنگاران داده می‌شود. تأکید می‌کنند که بدون ماسک وارد نشوید.

«حمید کبیری» سرمایه‌گذار و مدیر گروه صنعتی کبیر در این نشست ابتدا به تشریح مشخصات پروژه بزرگ گردشگری‌اش در مازندران اشاره می‌کند و بعد هم گلایه‌هایی از کم‌توجهی و همراهی نکردن مسئولان را به زبان می‌آورد.

سال ۱۳۹۲ مقدمات اجرای پروژه آغاز شد، پس از دو سال مجوزها صادر شد و سال ۱۳۹۴ عملیات اجرایی را آغاز کردند. حدود ۴۶۰ ۲۷ متری برای تحکیم بستر اجرا شد و ساختمان در مقابل زلزله ۹ ریشتری هم مقاوم است. هتل در یک زمین ۵۰ هزار متری ساحلی با رعایت حریم ساحل و جاده، با سطح اشغال ۷ هزار و ۵۰۰ متر و زیربنای نهایی ۱۰۳ هزار متر ساخته شده است. ۴۰۴ اتاق استاندارد و ۱۱۱ سوییت دارد و یک طبقه آن هم به صورت پرزیدنتشیال یا ویژه پذیرایی از رؤسای جمهور کشورهای مختلف است. برآورد اولیه ساخت هتل ۹۵۰ میلیارد تومان بود که به گفته کبیری با افزایش دلار به بیش از هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. تمام آورده هم شخصی است و بدون دریافت تسهیلات قرار است پروژه را تکمیل کند. هتل در صورت افتتاح برای ۹۵۰ نفر به طور مستقیم شغل ایجاد خواهد کرد.

 کبیری پس از بیان این مشخصات، از مسئولان دستگاه‌های خدمات‌رسان به دلیل همکاری نکردن برای اجرای این پروژه گلایه می‌کند و می‌گوید: در ایران بیش از ۱۲۵ هزار تخت هتلی کم داریم. با ساخت این هتل ۱۲۰۰ تخت ایجاد می‌شود. یعنی دست‌کم ۱۲۴ هتل با این اندازه و کیفیت نیاز داریم. وقتی دغدغه اقتصاد گردشگری را داریم، نباید در ساخت این پروژه‌ها سرمایه‌گذار با مانع مواجه شود.

به گفته کبیری برنامه زمانبندی برای افتتاح هتل پایان سال ۱۳۹۸ بود، اما مشکلات و موانع پروژه را به تأخیر انداختند و فعلا برنامه این است که تا پایان سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری برسد.

پاتوق هنری در چایخوران

پس از یک گفت‌وگوی مفصل با مالک هتل بزرگ و مجهز در حال ساخت آراز، راهی چالوس می‌شویم تا از کاخ چایخوران دیدن کنیم. ساعت حدود ۱۵ است که به محوطه کاخ چایخوران می‌رسیم. یکی از چهار بنای میراثی مازندران که پارسال در قالب طرح‌های حمایتی صندوق احیا به بخش خصوصی واگذار شد تا پس از مرمت مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.

 توجه به گردشگری تاریخی در مازندران نیز زیر سایه گردشگری طبیعت و ویلانشینی‌ها کمرنگ است. این موضوع را سیفی –تورگردان- هم تأیید می‌کند و می‌گوید: بناهای تاریخی هم در مازندران مهجور هستند. با این حال معمولا در تورهای ترکیبی این بناها را پیشنهاد می‌کنیم. معمولا سعی می‌کنیم به بهانه برخی مناسبت‌ها به این بناها ببریم. البته به فصل سفر هم بستگی دارد. مثلا در بهار و تابستان گردشگران بیشتر مایل به حضور در طبیعت هستند. به همین دلیل این بناها را در پاییز و زمستان بیشتر پیشنهاد می‌کنیم.

در محوطه کاخ چایخوران و نمای آن تغییرات زیادی دیده می‌شود. اما تغییرات چشمگیر را باید در داخل این کاخ به جا مانده از دوره پهلوی اول دید. گچ‌بری‌ها به شکل هنرمندانه‌ای مرمت و رنگ‌آمیزی شدند و چیدمان زیبا و مجللی در کاخ قرار داده شد. آثار هنری و تابلوهای زیبایی هم بر دیوار دیده می‌شود.

 «حمید قاسمی» مدیر داخلی مجموعه می‌گوید: سرمایه‌گذار بیش از ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای بازسازی و مرمت این بنا هزینه کرد. قرارداد واگذاری ۱۱ ساله و قابل تمدید به ۲۵ سال است. قرار است با توجه به نام و کاربری کاخ در گذشته، بوته‌های انواع چای را در محوطه کاخ بکاریم.

کرونا، مانع افتتاح کاخ

به گفته قاسمی، این گروه خبرنگاران نخستین بازدیدکنندگان کاخ چایخوران پس از مرمت آن محسوب می‌شوند. قرار بود اسفند امسال افتتاحیه‌ای عمومی داشته باشند، اما کرونا برنامه‌های بهره‌بردار این کاخ را نیز به هم ریخت. نکته قابل توجه در برنامه‌ریزی برای این کاخ، تعریف کاربری فرهنگی تفریحی است. قاسمی می‌گوید: در چیدمان و مرمت کاخ به شکلی عمل شد که فضایی هنری ایجاد شود تا این بنای قدیمی به محلی برای حضور و هنرمندان و برپایی رویدادهای هنری و جمع‌های فرهنگی تبدیل شود. البته خدمات پذیرایی هم در این فضا انجام می‌شود.

پس از بازدید از این کاخ برای برخی خبرنگاران این پرسش ایجاد شد که چرا برای بسیاری از بناهای میراثی دیگر استان چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد؟ اکبرپور مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی مازندران به مشکل مالکیت بناهای تاریخی اشاره می‌کند و می‌گوید: اداره کل هر بنایی که در مالکیت آن باشد را طبق ماده ۲۷ واگذار می‌کند. اما مالک بسیاری از بناهای تاریخی ما سایر ادارات هستند.

تدابیر کامل بهداشتی در هتل

مقصد بعدی هتل ونوس پلاس در شهرک نمک‌آبرود است. هم برنامه ناهار در این هتل تدارک دیده شده و هم قرار است در آن با شیوه‌های جدید پذیرش مسافران و مهمانان در هتل‌های استان آشنا شویم. گروه خبرنگاران ساعت ۱۶ به این هتل می‌رسد. «مهدی اسحاقی» رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی چالوس هم به این جمع ملحق می‌شود.

 اقدامات بهداشتی از بدو ورود به هتل مشهود است. همه افراد باید در ورودی هتل دست خود را ضد عفونی کنند و پس از تب‌سنجی وارد پذیرش و لابی شوند. تمام نیروها با ماسک و شیلد حفاظتی و دستکش در هتل حضور دارند و مشغول ارائه خدمات هستند. کانترها نیز با پوششی شیشه‌ای محدود شده‌اند. میزها یک در میان از سرویس دهی خارج شدند تا فاصله‌گذاری رعایت شود.

چند خانواده در هتل مهمان هستند. «رحمان عباسیان» مدیر فناوری و اطلاعات هتل به نمایندگی از مدیریت این مجموعه پس از ناهار دقایقی را در لابی هتل به بیان مجموع اقدامات انجام شده برای رعایت پروتکل‌ها اختصاص می‌دهد. به گفته او هتل با ۵۰ درصد ظرفیت یعنی ۸۰ اتاق از ۱۶۰ اتاق کار می‌کند. ضمن این که اتاق‌ها به صورت یک در میان در اختیار مهمانان قرار می‌گیرند و پس از خروج مهمان از هتل نیز به طور کامل ضد عفونی می‌شوند و ۲۴ ساعت هم خالی می‌مانند.

وی اظهار می‌کند: با این که کرونا هزینه‌های زیادی برای رعایت پروتکل‌ها به هتل‌ها تحمیل کرد، اما هیچ افزایش قیمتی برای پذیرش و ارائه خدمات به مهمانان نداشتیم. حتی آفرهای ویژه‌ای نیز در نظر گرفته می‌شود تا هم گردشگر جذب شود و هم به ساختار جدید اعتماد کند.

میزها، دستگیره‌ها، صندلی‌ها و همه اجزایی که ممکن است در دسترس  مهمانان باشند پس از هر بار استفاده توسط نیروهای هتل ضدعفونی می‌شوند. «مهران حسنی» معاون گردشگری مازندران می‌گوید: این روال در تمام هتل‌های ما در حال انجام است. خوشبختانه جامعه هتلداران مازندران در دوران اوج شیوع کرونا اثبات کردند که اولویت اصلی‌شان سلامت جامعه است. چرا که پس از ابلاغ مجاز بودن هتل‌ها برای جذب مسافر با ۳۰ درصد ظرفیت در نوروز، هیچ کدام پذیرش نداشتند.

بوی روستا

مقصد بعدی این سفر یک روزه بازدید از اقامتگاه بومگردی ننه گل‌ابرو در روستای کریم‌آباد چالوس است که سال ۱۳۹۶ به بهره‌برداری رسید. حدود ساعت ۱۹ به کریم‌آباد می‌رسیم. خیابان منتهی به اقامتگاه خاکی است و مسیری حدودا ۵۰۰ متری را پیاده طی می‌کنیم که به اقامتگاه برسیم. نکته قابل توجه در این مسیر تعدد ویلاهاست. روستا به طور کامل هویت بومی خود را از دست داده و فقط یک ساختمان در آن با تغییرات ظاهریِ ایجاد شده به سیمایی روستایی برگشته و پذیرای مسافران است.

«نساء محمودی» بهره‌بردار و مالک این مجموعه بومگردی کاهگلی است. بسیاری از اجزای زندگی بومی مازندران در آن دیده می‌شود و محوطه‌سازی بومی را هم مد نظر قرار داده است. در حیاط مرغ و اردک پرورش می‌دهد و چند خانم روستایی نیز مشغول پخت رب گوجه و تهیه ترشی‌های خانگی هستند تا برای غذای مهمانان استفاده شود. با اجرای موسیقی مازندرانی از گروه استقبال می‌شود و پس از بازدید، محمودی در تراس بزرگ اقامتگاه پذیرای خبرنگاران می‌شود و از پیشینه این طرح، اهداف و دغدغه‌های بومی‌اش می‌گوید.

ورود مسافر ممنوع

در قسمتی از خیابان منتهی به اقامتگاه یک بنر نصب شده روی دیوار به چشم می‌خورد که روی آن نوشته شده: «تا اطلاع ثانوی از پذیرش هر گونه مسافر خودداری کنید. در صورت مشاهده برخورد قانونی می‌شود.» این یعنی اقامتگاه در ماه‌های اخیر درآمدی نداشت. محمودی می‌گوید: بعد از شیوع کرونا تا کنون تور نداشتیم. اما چند روزی است که خانواده‌ها کم و بیش می‌آیند. ما هم ظرفیت را کاهش دادیم و سعی می‌کنیم پروتکل‌ها را رعایت کنیم.

معاون گردشگری از ضرورت توجه به حفظ بافت روستایی مازندران و نظارت بر ساخت‌وسازها و ضرورت تدوین طرح جامع گردشگری برای روستاها می‌گوید و اسحاقی هم خیلی کوتاه به ظرفیت‌های گردشگری چالوس و در دست افتتاح بودن چند طرح گردشگری در این شهرستان اشاره می‌کند.

گروه برای بازدید از موزه شخصی خانم تبریزی در روستای کشکسرای نوشهر از اقامتگاه ننه‌گل‌ابرو خارج می‌شود و حدود ساعت ۲۰ بازدید کوتاهی از این خانه موزه انجام می‌شود. «منصوره تبریزی» در این خانه مجسمه‌هایی با ظاهر طبیعی تولید می‌کند و آن ها را با توجه به تخصص‌اش در طراحی و دوخت لباس، در پوشش‌های اقوام قرار می‌دهد. موزه تبریزی به گفته مالک و مؤسس آن امسال به دلیل شیوع کرونا هیچ بازدیدکننده‌ای نداشت. درخواست او برای حمایت فقط اجازه نصب تابلو در ورودی روستاست. می‌گوید اگر اجازه دهند یک تابلوی مناسب برای معرفی موزه نصب کند بازدیدکنندگان زیادی خواهد داشت.

کمک رسانه‌ها به گردشگری

آخرین مرحله از این تور یک روزه آشناسازی حضور در سرای گردشگری سیمرغ محمودآباد و برپایی نشست خبری مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به همراه معاونان او است. نشستی که در آن برخی اطلاعات آماری مربوط به گردشگری و میراث فرهنگی عنوان شد و «سیف‌الله‌ فرزانه» هم به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد.

فرزانه در این نشست حضور گردشگران و مسافران در اماکن گردشگری قانونمند را گامی هم برای فرهنگسازی در رعایت رفتارهای مربوط به دوران کرونا دانست و تأکید کرد که رسانه‌ها باید برای کمک به صنعت گردشگری خدمات این مجموعه‌ها در ساختار جدید ناشی از کرونا را اطلاع‌رسانی کنند تا گردشگران در این اماکن حضور یابند.

این تور آشناسازی ۱۹ ساعته ده‌ها سوژه و نکته قابل پرداخت داشت که پرداختن به هر کدام از آن‌ها زمان و فرصت مجزایی می‌طلبد. اما این سفر یک روزه یک نکته مهم قابل توجه نیز داشت و آن تنوع جاذبه‌های گردشگری غیر طبیعی در مازندران است که طی سال‌های اخیر همواره کمتر مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.