برنامه‌های توسعه‌ کشور در اولویت حمایت‌های دولتی قرار گیرد

حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی، رییس جمهوری که هر روز در پخش زنده تلویزیونی گزارشی از شرایط فعلی کشور در خصوص شیوع ویروس کرونا ارائه می دهد، به تازگی در سخنرانی خود با اشاره به تاب آوری مردم ایران مقابل این ویروس گفته است:‌ در چهارمین ماه مقابله همزمان با ویروس کرونا و تحریم هستیم، مردم بزرگ و فهمیم ما در مدت این چهار ماه فشار زیادی از لحاظ اقتصادی بر زندگی آنها بوده است. اما در عین حال در مقایسه با همه کشورهایی که فشار تحریم را نداشتند و صرفا با مساله کرونا مواجه بودند، تاب آوری ملت ایران امروز زبانزد است و در تاریخ ما ثبت خواهد شد.

رییس جمهوری افزود: البته همچنان «سلامت مردم» مساله اول ماست و در زمینه ویروس کرونا به دلیل بازگشایی‌هایی که انجام گرفته در طول ۲ ماه گذشته به‌ شکل طبیعی باید با احتیاطات و خودمراقبتی بیشتر بتوانیم برابر خطرات احتمالی این ویروس مقابله کنیم.

روحانی ادامه داد: ما از آغاز این مبارزه تا هفته‌های پیش به استثنای چند استان کشور به مهار کرونا رسیدیم که البته در این چند استان تلاش مضاعف صورت گرفته تا از وضعیت قرمز خارج شود و شرایط مناسبی برای مردم به وجود بیاید.

در همین زمینه اسعد اله‌رضایی پژوهشگر پژوهشکده آمار روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا اظهار داشت: با اجرای محدودیت های سختگیرانه و کاهش تردد مردم، ورود به اماکن عمومی نظیر فروشگاه ها و مراکز خرید کاهش یافته و در نتیجه کسب و کارهای خرد اعم از تولیدی و خدماتی با کاهش تقاضا و فروش شدید مواجه شده اند. همچنین نگرانی نسبت به ابتلا به بیماری باعث شد که خانوارها خریدهای خود را به آینده موکول کنند.

اله‌رضایی ادامه داد: به خاطر محدودیت های اعمال شده، بسیاری از کسب و کارها مانند هتل ها، رستوران ها، سینماها،‌ موزه ها، باشگاه های ورزشی، اماکن فرهنگی و زیارتی و … در عمل تعطیل شده اند؛ همچنین در زمان های اوج شیوع ویروس، چون تنها راه کنترل در خانه ماندن است، عرضه نیروی کار، به دلیل کاهش مراودات تجاری بین کشورها و عرضه مواد اولیه مورد نیاز تولید نیز به شده کاهش یافته است.

پژوهشگر پژوهشکده آمار تاکید کرد: بنابراین، شیوع ویروس کرونا، اقتصاد ایران را همزمان با شوک عرضه و تقاضا مواجه کرده است و می توان نتیجه گرفت، تا زمانی که شرایط یاد شده به دلیل شیوع ویروس در کشور وجود داشته باشد، رکود حاکم بر اقتصاد ایران که قبل از شیوع ویروس و به دلیل اعمال تحریم های شدید وجود داشت، تشدید شود.

به گفته اله‌رضایی، بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی کارشناسان اقتصادی مطرح دنیا، اندازه و استمرار تاثیر اقتصادی این ویروس ناشناخته است. در واقع عدم قطعیت بالا در خصوص رفتار این بیماری و نتایج آن در مناطق مختلف، از نتایج نامطلوب طولانی مدت و زخم های عمیق بر پیکره اقتصاد حکایت دارد.

وی درباره تاثیرات اقتصادی کرونا و میزان تاب آوری استان ها در مقابل این ویروس، اظهار داشت: در استان هایی که میزان شیوع بیشتر باشد، محدودیت های اعمال شده بیشتر بوده و تاثیر این اپیدمی بر اقتصاد استان هم شدیدتر است.

اله‌رضایی افزود: بیشترین تاثیر کرونا بر بخش های گردشگری، کسب و کارهای کوچک و حمل و نقل است؛ بنابراین طبیعی به نظر می رسد استان هایی که وابستگی بیشتری به بخش های ذکر شده دارند، آسیب بیشتری هم دیده اند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: استان هایی که گردشگری در آنها سهم عمده ای دارد، اعمال قرنطینه و محدودیت های سفر به شدت آنها را تحت تاثیر قرار می دهد، در مقابل استان هایی که دارای بخش کشاورزی و صنعت (صنایع بزرگ) قابل توجهی هستند، ممکن است در ابتدای شیوع آسیب کمتری ببینند.

وی درباره تاب آوری کسب و کارهای اقتصادی در بحران کرونا، خاطرنشان کرد: با فرض طولانی تر شدن کرونا باید ساز و کارهای اقتصادی به گونه ای باشد که بدون تعطیل شدن کسب و کارها و فعالیت های اقتصادی بتوان مانع از تشدید و تعمیق رکود اقتصادی شد.

اله‌رضایی گفت: به نظر می رسد یکی از بهترین و مهمترین راهکارهای مقابله با آسیب های اقتصادی کرونا توسعه ظرفیت ها و زیرساخت های تجارت الکترونیک جهت تسهیل فروش و ارائه خدمات بخش های مختلف اقتصادی به مشتریان است به گونه ای که همزمان با رعایت فاصله گذاری اجتماعی و کم شدن تردد، فروش کسب و کارها کمترین آسیب را ببینند. همچنین راهکار مهم دیگر ایجاد بسترهای لازم جهت دورکاری کارکنان بخش های مختلف اقتصادی است.

وی درباره تاثیر کرونا بر تاب آوری اقتصاد ایران اظهار داشت: تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران قابل توجه بوده و این تاثیرات به نظر پایدار هم می رسد؛ بخش خدمات بیشترین آسیب را از شیوع کرونا دیده است و در اقتصاد ایران هم خدمات سهم قابل توجهی دارد به گونه ای که برخی از اقتصاددانان از آن به عنوان موتور رشد اقتصادی کشور یاد می کنند.

پژوهشگر پژوهشکده آمار تاکید کرد: از دلایل دیگر اهمیت بخش خدمات در اقتصاد ایران ارتباط خدمات با فرآیند تولید، توسعه اقتصادی و ایجاد فرصت های شغلی است. در سال های اخیر خدمات بیش از نیمی از تولید ناخالص داخلی و قسمت قابل توجهی از میزان اشتغال زایی در کشور را برعهده دارد. مرحله بعدی میزان تاثیرپذیری واحدهای تولیدی کوچک از کرونا است که تاثیرات بر این واحدها می تواند تاثیرات بلندمدت‌تری داشته باشد.

اله‌رضایی گفت: نکته ای که در خصوص وسعت اثرگذاری شیوع این بیماری بر اقتصاد جهانی باید به آن اشاره کرد، این است که کانون شیوع این بیماری برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم، کشورهایی را هدف قرار داده است که اندازه اقتصاد آنها نسبت به دیگر کشورها بزرگ تر بوده و نقش مهمتری در اقتصاد بین الملل ایفا می کنند؛ بنابراین تحت تاثیر قرار گرفتن عمده کشورهای اصلی اقتصاد دنیا از این ویروس تاثیر منفی چشمگیری بر اقتصاد جهانی خواهد داشت.

وی ادامه داد: بر اساس پیش بینی که سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی (OECD) انجام داده است، اعمال محدودیت های سخت گیرانه جهت کنترل این بیماری تولید ناخالص داخلی اقتصادهای بزرگ دنیا را به صورت چشم گیری کاهش خواهد داد؛ به گونه ای که تعطیلی کسب و کارها به طور مستقیم به طور تقریبی بخش هایی مشتمل بر یک سوم از تولید ناخالص داخلی اقتصادهای بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد و هر ماه تعطیلی این کسب و کارها زیانی معادل کاهش ۲ واحد درصدی در رشد تولید ناخالص داخلی سالانه را به همراه دارد. لازم به ذکر است که بخش گردشگری به تنهایی ۷۰ درصد با کاهش فعالیت مواجه بوده است.

اله‌رضایی به بررسی میزان تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد کشورها پرداخت و اظهار داشت: میزان تاثیر ویروس کرونا بر اقتصاد کشورها بستگی بالایی به ترکیب تولید در این کشورها دارد؛ به گونه ای که کشورهایی که سهم بخش گردشگری در اقتصاد آنها بیشتر است، آسیب بیشتری دیده اند.

این پژوهشگر اقتصادی درباره افزایش تاب آوری برای زیست پس از کرونا در ایران، خاطرنشان کرد: واضح است که تمهیدات دولت برای بهبود شرایط اقتصادی پیش آمده ناشی از شیوع کرونا حمایت از کسب و کارها است؛ اما نکته مهم اولویت بندی و هدفمند کردن این حمایت ها است. چون در صورت تحت حمایت قرار دادن همه بخش ها به یک اندازه، به طور قطع، میزان کمک به هر بخش به قدری ناچیز خواهد بود که هیچ تغییر مثبتی در شرایط ایجاد نخواهد کرد.

وی یادآور شد: به نظر می رسد مهمترین نکته در کمک به بخش های مختلف اقتصادی، میزان تاثیر پذیری این بخش ها از شیوع کرونا باشد. نکته مهم دیگر میزان اهمیت و تاثیر این بخش ها در اقتصاد کشور است؛ بخش هایی از اقتصاد که در جهت گیری کلی برنامه های توسعه ای کشور اهمیت بالایی دارند، در اولویت حمایت قرار داشته باشند؛ مانند بخش هایی که سهم بسزایی در ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری دارند.

به گفته وی، همچنین بخش هایی که به طور بالقوه توانایی ایجاد رونق اقتصادی در کشور را دارند و می توانند اقتصاد را از واردات بی نیاز کنند نیز دارای اولویت هستند.

اله‌رضایی درباره حمایت از کسب و کارها برای تاب آوری بیشتر، تاکید کرد: نکته مهم بعد از شناسایی بخش های واجد شرایط تحت حمایت قرار گرفتن، نحوه کمک و حمایت از این بخش ها است. به نظر می رسد مهمترین روش های کمک به این بخش ها مواردی مانند تامین مالی و نقدینگی مورد نیاز بخش های اقتصاد، تسهیلاتی در زمینه اخذ مالیات، بخشودگی جرایم دیرکرد تسهیلات اعطایی، تسهیلات و تخفیف هایی در خصوص حق بیمه کارفرمایان، تسهیلاتی در خصوص تامین اجاره بها و عوارض و هزینه های سربار کسب و کارها و توسعه ظرفیت تجارت الکترونیک جهت تسهیل فروش کسب و کارها باشد.