بیش از سه هزار نشریه علمی معتبر شناسایی شد

محمدجواد دهقانی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا اظهار داشت: از آنجا که نشریات کم اعتبار، نامعتبر و جعلی یکی از چالش های ارتباط علمی در دنیای امروز است و تاثیر منفی و مستقیمی بر کیفیت پژوهش و مرجعیت علمی کشور دارد، مسوولیت شناسایی نشریات و ناشران کم اعتبار، نامعتبر و جعلی، طبق معیارها و شاخص های علمی مصوب از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) واگذار شد.

وی دلیل دیگر واگذاری این مسوولیت را حساسیت جامعه علمی عنوان کرد و افزود: حساسیت های موجود در سطح دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در خصوص کیفیت تولیدات علمی و اولویت های این حوزه در پیشبرد اهداف کلان علم و فناوری، همچنین نقشه جامع علمی کشور دلیل دیگر برای واگذاری این مسوولیت است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به ماموریت این پایگاه اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از ماموریت ها و وظایف اساسی این پایگاه ثبت و ارزش گذاری کمی، کیفی همچنین رتبه بندی نشریات و سایر تولیدات علمی در زیرمجموعه های پایگاه پس از طی مراحل ارزیابی است.

دهقانی افزود: از آنجا که یکی از مهم ترین شاخص های علمی کشور، معتبر بودن محل انتشارِ یافته های علمی در مجلات بین المللی است، برنامه کیفی سازی نشریات علمی نمایه شده در این پایگاه در اولین شورای راهبری ISC  در اواخر سال ۱۳۹۳ با اصلاح آیین نامه نمایه سازی نشریه آغاز شد.

این مسوول در وزارت علوم با توجه به نتایج به دست آمده، گفت: در این کیفی سازی، حدود ۷۵۰ نشریه از لیست موجود در پایگاه خارج و آمار سه هزار و ۸۰۰ نشریه موجود به حدود سه هزار و ۵۰ نشریه کاهش یافت.

دهقانی به ارایه آمار دیگری پرداخت و ادامه داد: در سال ۱۳۹۸، تعداد هزار و ۹ عنوان نشریه دربردارنده مقالات پژوهشگران کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی و دارای ضریب تأثیر بین ۳ تا ۴، شناسایی و اطلاعات کتاب شناختی شان استخراج شد.

وی اظهار داشت: نشریات ناشران معتبر همانند Springer ( ۸۴۳ عنوان)، Press Cell (۶ عنوان)، IEEE (۱۳۰ عنوان) و نمایه Nature (۸۲ عنوان) نیز شناسایی و اطلاعات کتاب شناختی این نشریات استخراج شد است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام درباره درخواست های دریافت شده به منظور نمایه سازی نشریات، گفت: از ابتدای سال ۱۳۹۸ تعداد ۳۶۴ درخواست به منظور نمایه سازی نشریه از کشورهای مختلف دنیا دریافت شد یا مورد بررسی استنادی قرار گرفت؛ از این تعداد با نمایه سازی ۳۰۷ نشریه موافقت نشد.

دهقانی ادامه داد: به طور خاص تعداد  ۲۲۶ نشریه شرایط اولیه برای ورود به فرایند ارزیابی را نداشت و ۸۱ مورد نیز موفق به کسب امتیاز لازم نشد، در نتیجه با نمایه سازی آنها در کمیته ارزیابی شورای راهبری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام موافقت به عمل نیامد.

وی به آمارهای ارایه شده اشاره و خاطرنشان کرد: در مجموع  از ۳۶۴ نشریه دریافت شده در سال ۱۳۹۸ نمایه سازی تعداد  ۵۰ نشریه مورد تایید قرار گرفت و به فهرست نشریات اولیه ISC اضافه شد. بر این اساس نرخ پذیرش نشریه جهت نمایه سازی نشریه در ISC در سال ۱۳۹۸ برابر با ۷.۱۳درصد بوده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به منظور صرفه جویی در وقت، افزایش دقت پژوهشگران همچنین جلوگیری از پراکندگی اطلاعات موجود در فهرست های اعلام شده توسط دیگر دانشگاه ها و مراجع علمی، نسبت به ادغام و یکپارچه کردن فهرست های موجود بر اساس شاخص ها و معیارهای پژوهشی نشریات علمی، در قالب فهرستی واحد اقدام کرد.

دهقانی اظهار داشت: مسوولیت روزآمد سازی و پایش تمام این امور به صورت مداوم بر عهده پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) است و نشریات و ناشران باید برای جلوگیری از ورود به فهرست نشریات کم اعتبار، نامعتبر و جعلی، نسبت به رعایت معیار ها و ضوابط تعیین شده از سوی ISC اهتمام ورزند.

وی تاکید کرد: شاخص های علمی شناسایی ناشران و نشریات کم اعتبار و نامعتبر با هدف هدایت پژوهشگران به سمت انتشار کارهای علمی در مجلات معتبر بین المللی، تهیه و در قالب فهرستی در سامانه ای مجزا تحت عنوان فهرست نشریات کم اعتبار، جعلی و نامعتبر ارایه شد، به طوری که در حال حاضر این فهرست شامل سه هزار و ۱۶۴ نشریه کم اعتبار و نامعتبر است که به طور مستمر با ذکر تاریخ به روز رسانی خواهد شد.

به گزارش ایرنا، معیارها و شاخص های مهم تعیین نشریات کم اعتبار، نامعتبر و جعلی به شرح زیر است.

دهقانی همچنین به ارائه لیستی از رایج ترین دلایل کاهش اعتبار نشریات علمی اشاره کرد.