چرا میکروبیوم روده‌ای برای سلامت ما حیاتی است؟

جمعیتی از باکتری‌ها و میکروب ها که در روده ما زندگی می‌کنند تحت عنوان میکروبیوم روده نامگذاری می‌شوند. در روده دو دسته باکتری‌های مفید (غیر بیماری زا) و مضر (بیماری زا) زندگی می‌کنند. هرگاه نسبت باکتری‌های مضر به مفید زیاد شود خطر بروز بیماری‌ها افزایش می‌یابد.

۲ تا ۹ خرداد ماه به عنوان هفته سلامت گوارش نامگذاری شده و امسال به موضوع “میکروبیوم و دستگاه گوارش” پرداخته می شود. انجمن متخصصین گوارش و کبد برنامه های علمی به این مناسبت در مناطقی مانند تهران، قم، مازندران، گیلان، گلستان، کرمان، فارس، اصفهان، کردستان و خوزستان برگزار می کند.

دکتر محمد امانی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا با اشاره به اینکه میکروب های روده ما اکثرا مضر نیستند، اظهار داشت: این میکروب ها با ما زندگی مسالمت آمیزی دارند و سبب تولید ویتامین ها می شوند که در افزایش سیستم ایمنی، پیشگیری از سرطان ها و افسردگی، بیماری های تحریک پذیر روده و کبد چرب نقش اساسی دارند و اگر ترکیب آنها به هم بخورد می تواند برای فرد مضر باشد.

امانی به نقش به هم خوردن ترکیب میکروبیوم روده ای در افراد و ایجاد برخی از بیماری ها اشاره کرد و گفت: کبد چرب که از بیماری های شایع جوامع امروز بشری است، می تواند علائم و عوارض متعددی داشته باشد و می تواند با فشار خون بالا و دیابت همراه شود، نقش میکروب روده ای ناسالم در بروز آن مشخص شده است.

وی ادامه داد: در مورد سایر بیماری ها مانند چاقی، لاغری غیرعادی و بیماری کولیت عصبی یا روده عصبی تحریک پذیر هم این نقش کاملا چشمگیر است و امروزه داروهایی تحت عنوان “پروبیوتیک” یا محصولات غذایی حاوی پروبیوتیک گاهی در درمان این بیماران استفاده می شود.

علت تغییرات میکروبیوم طبیعی در بدن چیست؟

وی با اشاره به اینکه در مورد علت تغییر میکروبیوم طبیعی افراد به سمت میکروب های مضر برای بدن تئوری های مختلفی وجود دارد، گفت: در نوزادانی که به روش سزارین به دنیا آمده اند، نوزادانی که مصرف شیر مادر نداشته یا در دوران کودکی و در طول عمر بزرگسالی برای هر بیماری استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک داشته اند، احتمال تغییر میکروبوم روده ای بالا است.

امانی تاکید کرد: همچنین افرادی که در تغذیه خود از سبزیجات و میوه‌جات کمتری استفاده می کنند و تمایل به مصرف کربوهیدرات ها و نشاسته مصنوعی دارند، احتمال تغییر میکروبوم روده ای در آنان بالا بوده و این موضوع می تواند با بیماری هایی مانند کبد چرب، چاقی، سرطان، روده تحریک پذیر و نفخ روده همراه باشد.

وی اظهار داشت: مصرف سبزیجات، دوغ و ماست می تواند نقش مهمی در ایجاد ترکیب میکروبی مفید داشته باشد و بهتر است افراد از مصرف شیرینی جات مصنوعی و مواد کربوهیدرات دار و همچنین مصرف بی رویه آنتی بیوتیک به شدت پرهیز کنند.

عضو هیات علمی پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: بسیاری از افراد سالم علائم روده تحریک پذیر با نفخ دارند که تغییرات میکروبی روده ای مفید در این افراد می تواند سبب کاهش نفخ آنان شود.

امانی ادامه داد: مطالعات نشان داده اند که در افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ، ترکیب میکروبی حاوی میکروب های ایجاد کننده سولفور هستند، می توانند با تغییراتی که در مواد غذایی خصوصا کربوهیدراتها ایجاد می کنند سبب ایجاد آسیب به سلول های روده و تغییر در آنها شوند.

وی تاکید کرد: به نظر می رسد با شناسایی این میکروب ها در مدفوع افراد سالم و ایجاد تغییرات در ترکیب میکروبی روده فرد بتوان از ایجاد سرطان پیشگیری کرد.