صنعت پسته برای یک میلیون نفر در کشور شغل ایجاد کرد

به گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی، مقاله سید مهدی سیدی مشاور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو وابسته فرهنگستان علوم پزشکی و عضو شاخه زیست شناسی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و جمعی از همکاران وی در مجله معتبر “Scientific Reports” منتشر شد که یکی از زیرمجموعه‌های دسترسی آزاد Nature Publishing Group است.

در این مقاله که در مقدمه به خواص پسته، ارزش اقتصادی و لزوم کشت علمی این محصول با ارزش اشاره کرده است، این موضوع عنوان شده که پسته با کسب رتبه نخست در بین محصولات صادراتی بخش کشاورزی کشور، همواره به عنوان یکی از محصولات عمده صادراتی و ارزآور مطرح بوده است.
این مقاله می‌افزاید: آخرین آمارها نشان می دهد پسته به عنوان مهم‌ترین محصول باغی کشورمان در سال ۲۰۱۷ میلادی با ۴۲۹ هزار و ۵۳۵ هکتار سطح زیر کشت و ۵۷۴ هزار و ۹۸۷ تن محصول تولید شده در میان کشورهای اصلی تولیدکننده پسته توانسته رتبه نخست را به دست آورده است. علاوه بر این، صنعت پسته به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای حدود یک میلیون نفر در کشور اشتغال ایجاد کرده است.
در بخش دیگری از مقاله نگاشته شده توسط دکتر سیدی و همکاران وی با اشاره به این موضوع که گونه‌های مختلف پسته ارزش اکولوژیکی خاصی دارند، این موضوع نیز مورد اشاره قرار گرفته که درخت پسته با استقرار روی زمین‌های معمولاً شیب دار کوهستانی و مناطقی که گیاهان دیگر توان تحمل شرایط سخت زیست محیطی آن را ندارند، نقش ارزشمندی را در حفظ تعادل زیست بوم «اکوسیستم» و تلطیف هوا و تثبیت شن‌های روان ایفا می کند.

این مقاله می‌افزاید که از نظر اهمیت تغذیه‌ای میوه پسته در میان آجیل‌ها، بالاترین سطح γ- توکوفرول، ویتامین K، فیتواسترول‌ها، گزانتوفیل‌ها، برخی مواد معدنی مانند (Cu، Fe و Mg)، ویتامین‌های B۱  و B۶ و تیامین را دارا است و همچنین پسته دارای آهن فراوان و چربی‌های مفید غیراشباع است.
در ادامه مقاله نگاشته شده توسط دکتر سیدی و همکاران وی، ضمن اشاره به این موضوع که تعداد کشورهای تولیدکننده پسته در جهان محدود است، این نکته نیز مورد اشاره قرار گرفته که پسته تولیدی کشورمان مشتریان زیادی در خارج از کشور دارد و برای تداوم ارزآوری قابل توجه این محصول اقتصادی و با توجه به این نکته که برخی اقتصاددانان بر این باورند که پسته می تواند جایگزین نفت در اقتصاد ایران شود، توسعه کشت علمی و اقتصادی پسته برای غلبه بر رقبای اصلی ایران در این حوزه از جمله آمریکا ضروری به نظر می رسد.
این مقاله با تاکید بر استفاده از روش‌های متنوع از جمله کشت بافت، انتخاب به کمک نشانگر، میکوریز و آفت کش برای مطالعه در سطوح مختلف فیزیولوژی، مولکولی و ژنتیکی در مورد پسته این موضوع را نیز مورد تاکید قرار داده است که به رغم ارزآوری پسته برای کشور، این صنعت با مشکلاتی روبروست که مهمترین این مشکلات کاهش محصول ناشی از تغییرات آب و هوایی و تنش‌ های خشکی و شوری در باغات پسته می باشند.
در بخش دیگری از این مقاله علمی با استفاده از تکنیک‌های جدید توالی یابی موسوم به نسل جدید توالی یابی (NGS) یا توالی یابی در مقیاس وسیع، برای اولین بار به توالی یابی و مطالعه ترانسکریپتوم پسته و ساخت توالی رفرنس برای lncRNA های این گیاه پرداخته شده و در این زمینه ۵۳۲۲۰ ترانسکریپت شناسایی و معرفی شده ‌اند. در ادامه، پس از بررسی و شناسایی lncRNA ها و miRNA ها در مقیاس وسیع، سعی شده عوامل تنظیمی دخیل در پاسخ به تنش شوری در این گیاه همراه با نگرش مقایسه‌ای بین ژنوتیپ‌های حساس و متحمل بررسی شود.
لازم به ذکر است در این پژوهش از روش‌‍ های ابداعی برای تعیین عملکرد lncRNA ها استفاده شده که می تواند به عنوان الگو در سایر گیاهان غیر مدل نیز استفاده شود و علاوه بر این، این مقاله اطلاعات دقیق و ارزشمندی را از مسیرهای مولکولی و شبکه ‌های تنظیمی در گیاه پسته در پاسخ به تنش شوری ارائه می دهد.

داده‌ های ارائه شده در این مقاله شامل ارائه توالی رفرنس برای lncRNA ها، شناخت مسیرهای تنظیمی این گیاه تحت تنش شوری، معرفی lncRNA ها و miRNA های دخیل در پاسخ به تنش شوری و شناسایی توالی ‌های SSR برای طراحی نشانگرهای مولکولی غربال کننده گیاهان پسته متحمل به شوری می ‌تواند مسیر را برای مطالعات آینده روی این گیاه اقتصادی هموار کند.
در پایان لازم به ذکر است این گونه مطالعات زمینه را برای شناخت بیشتر مسیرهای مولکولی و در نتیجه انتخاب روش ‌های مناسب برای بهره ‌وری بیشتر از پسته در کشور فراهم می سازد.