طراحی حسگر نانو برای تعیین اندازه ویروس

مسعود سلطان ‌رضایی پژوهشگر دوره‌ پسادکتری امروز دوشنبه در این باره گفت: تعیین اندازه‌ ذرات زیستی از مهم‌ترین مواردی است که دانشمندان و محققان سال‌ها به دنبال آن هستند. تاکنون  نیز روش‌ها و وسایل گوناگونی برای این منظور ارائه شده که هر کدام معایبی دارند. اما  در این کار تحقیقاتی توانستیم روش جدیدی برای اندازه‌گیری ویروس‌ها در دمای بدن و دمای آزمایشگاه معرفی کنیم.

سلطان رضایی با پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه تربیت مدرس گفت و گو می کرد، این روش را مبتنی بر حسگرها ذکر کرد و افزود: حسگر معرفی ‌شده در این مطالعات در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی برای تعیین اندازه‌ یک ویروس و یا تعداد ویروس‌های موجود در نمونه‌ مورد آزمایش، استفاده می‌شود. علاوه بر زیست ‌فناوری و مهندسی پزشکی، مدل ارائه ‌شده به عنوان آشکارساز در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز برای شناسایی و اندازه ‌گیری ذرات مختلف و یا در کلان‌شهرها و کارخانه‌ها برای اندازه ‌گیری میزان آلودگی ناشی از ذرات معلق در هوا نیز کاربرد دارد.
وی با بیان اینکه در طراحی این حسگر از مفاهیم مهندسی مکانیک، مهندسی الکترونیک و علوم زیستی استفاده شده است، اظهار داشت: گاهی تغییر اندازه‌ بعضی از ذرات زیستی داخل بدن موجود زنده نشانگر بروز بیماری خاصی است. در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده شود، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد و به درمان آن پرداخت.

وی یکی از روش‌های تعیین اندازه زیست ذرات موجود در خون، روش الکترومکانیکی دانست و درباره ویژگی‌های نوآورانه مبتنی بر فناوری نانو این طرح گفت: با توجه به اندازه‌ این حسگر، خواصی مانند نیروهای بین مولکولی و خواص لایه‌ سطحی در سامانه بروز می‌کند که آثار آنها فقط در ابعاد نانو تأثیرگذار است.

پژوهشگر دانشگاه تربیت مدرس درباره ویژگی‌های این پژوهش، یادآور شد: در این مطالعات نیاز به استفاده از مواد خاصی برای انجام و یا تکرار هر آزمایش وجود ندارد و می‌توان از حسگر، در آزمایش‌های متعدد بهره برد. همچنین مدت انجام آزمایش بسیار کوتاه و نتایج به صورت آنی قابل‌مشاهده است. ضمن آنکه امکان تزریق این حسگر به داخل بدن موجودات زنده به علت اندازه‌ بسیار کوچک آن وجود دارد. مزیت دیگر مدل ارائه‌ شده، حساسیت به دما و اثرات تغییر دما را منعکس می‌کند.
این کار پژوهشی با همکاری مهدی بداغی و امین فرخ‌ آبادی که به ترتیب عضو هیات علمی دانشگاه‌ های ناتینگهام ترنت انگلیس و تربیت مدرس هستند، انجام شده و در قالب مقاله‌ای با عنوان A thermosensitive electromechanical model for detecting biological particles در مجله Scientific Reports با ضریب تأثیر ۴٫۰۱۱ (سال ۲۰۱۹) به چاپ رسیده است.